Perspectief tekenen

In Illustrator kunt u illustraties eenvoudig tekenen of weergeven in perspectief met een functieset die werkt op basis van vaste wetten op het gebied van perspectief tekenen.

Met het perspectiefraster kunt u een scène op een plat oppervlak bij benadering weergeven zoals deze van nature wordt waargenomen (door het menselijk oog). Denk hierbij bijvoorbeeld aan de lijnen van een weg of rails die in de verte bij elkaar lijken te komen of te verdwijnen.

De volgende functies in Illustrator maken tekenen in perspectief gemakkelijker:

• Hulpmiddelen om een, twee of drie verdwijnpuntperspectieven te definiëren of te bewerken in een document.

• Verschillende parameters waarmee het perspectief interactief kan worden gedefinieerd.

• Objecten direct in perspectief maken.

• Bestaande objecten in perspectief plaatsen.

• Objecten in perspectief transformeren (objecten verplaatsen en schalen).

• Objecten verplaatsen naar of dupliceren op een verticaal vlak (verticale verplaatsing).

• Echte werkobjecten definiëren en objecten tekenen met de opgegeven echte afmetingen in perspectief.

Voorinstellingen voor perspectiefrasters

Illustrator biedt voorinstellingen voor eenpunts-, tweepunts- en driepuntsperspectieven.

Als u een van de voorinstellingen voor het raster wilt selecteren, klikt u op Weergave > Perspectiefraster en selecteert u vervolgens de gewenste voorinstelling.

Voorinstellingen voor rasters definiëren

Als u de rasterinstellingen wilt definiëren, klikt u op Weergave > Perspectiefraster > Raster definiëren. In het dialoogvenster Perspectiefraster definiëren kunt u de volgende kenmerken definiëren voor een voorinstelling:

Als u een nieuwe voorinstelling wilt opslaan, selecteert u de optie Aangepast in de vervolgkeuzelijst Naam.

Selecteer het type voorinstelling: Eenpuntsperspectief, Tweepuntsperspectief of Driepuntsperspectief.

Selecteer de eenheid voor de rastergrootte. De opties zijn centimeters, inches, pixels en punten.

Selecteer de rasterschaal om de maten van het tekengebied en de werkelijke maten weer te geven of in te stellen. Als u de schaal wilt aanpassen, selecteert u de optie Aangepast. In het dialoogvenster Aangepaste schaal geeft u de verhoudingen voor Tekengebied en In werkelijkheid op.

Met dit kenmerk bepaalt u de grootte van de rastercellen.

Stel u een kubus voor die zodanig staat dat geen enkel vlak parallel loopt aan het beeldvlak (in dit geval het computerscherm). De kijkhoek is de hoek die het rechtervlak van deze denkbeeldige kubus maakt met het beeldvlak. Hierdoor bepaalt de kijkhoek de positie van het linker- en rechterverdwijnpunt voor de waarnemer. Een kijkhoek van 45° betekent dat de twee verdwijnpunten even ver verwijderd zijn van de zichtlijn van de waarnemer. Als de kijkhoek groter is dan 45°, is het rechterverdwijnpunt minder ver en het linkerverdwijnpunt verder verwijderd van de zichtlijn, en omgekeerd.

De afstand tussen de waarnemer en de scène.

Geef de hoogte van de horizon op (oogniveau van waarnemer) voor de voorinstelling. De hoogte van de horizonlijn vanaf grondniveau wordt weergegeven bij de hulplijn.

Deze optie wordt ingeschakeld wanneer u het driepuntsperspectief selecteert. U kunt de x- en y-coördinaten voor de voorinstelling opgeven in de vakken X en Y.

Als u de kleuren voor het linker-, rechter- en horizontale raster wilt wijzigen, selecteert u de kleur in de vervolgkeuzelijst Linkerraster, Rechterraster, en Horizontaal raster. U kunt ook een aangepaste kleur selecteren met behulp van de kleurselector.

Gebruik de schuifregelaar voor dekking om de dekking van het raster te wijzigen.

Als u het raster wilt opslaan als een voorinstelling, klikt u op de knop Voorinstelling opslaan.

Voorinstellingen voor het raster bewerken, verwijderen, importeren en exporteren

Als u voorinstellingen van het raster wilt bewerken, klikt u op Bewerken > Voorinstellingen voor perspectiefrasters. Selecteer in het dialoogvenster Voorinstellingen voor perspectiefrasters de voorinstelling die u wilt bewerken en klik op Bewerken.

Het dialoogvenster Opties voor perspectiefrastervoorinstellingen wordt geopend in de bewerkmodus. Voer de nieuwe rasterinstelling in en klik op OK om de nieuwe rasterinstellingen op te slaan.

De standaardvoorinstellingen kunnen niet worden verwijderd. Als u een door een gebruiker gedefinieerde voorinstelling wilt verwijderen, klikt u op Verwijderen in het dialoogvenster Voorinstellingen voor perspectiefrasters.

In Illustrator kunt u door gebruikers gedefinieerde voorinstellingen importeren en exporteren. Als u een bepaalde voorinstelling wilt exporteren, klikt u op Exporteren in het dialoogvenster Voorinstellingen voor perspectiefrasters. Als u een voorinstelling wilt importeren, klikt u op Importeren.

Het perspectiefraster verplaatsen

In Illustrator kan maar één raster worden gemaakt in een Illustrator-document. U kunt het raster tussen tekengebieden verplaatsen met behulp van de widget voor het grondniveau terwijl de tool Perspectiefraster is geselecteerd. Zo kunt u het raster op de gewenste positie plaatsen.

Als u het perspectiefraster wilt verplaatsen, gaat u als volgt te werk:

Verdwijnpunten, rastervlakken, horizonhoogte, rastercelformaat en rasterformaat aanpassen

U kunt verdwijnpunten, besturingselementen van rastervlakken, de horizonhoogte en de celgrootte handmatig aanpassen met behulp van de bijbehorende widgets. Deze widgets zijn echter alleen zichtbaar wanneer de tool Perspectiefraster is geselecteerd.

Als u het linker- en rechterverdwijnpunt wilt aanpassen, gebruikt u de widgets voor het linker- en rechterverdwijnpunt. U ziet dat de aanwijzer verandert in een tweerichtingspijlaanwijzer () wanneer u de aanwijzer over de verdwijnpunten beweegt.

U kunt het linker-, rechter- en horizontale rastervlak ook aanpassen met behulp van de widget voor het desbetreffende rastervlak. De aanwijzer verandert in een tweerichtingspijl (, ) wanneer u de aanwijzer over de besturingselementen voor het rastervlak beweegt.

Als u de Shift-toets ingedrukt houdt terwijl u het rastervlak verplaatst, beperkt de beweging tot de celgrootte.

Als u de oorsprong verplaatst, heeft dit invloed op de x- en y-coördinaten van het horizontale vlak en op de x-coördinaat van verticale vlakken. Als u een object in perspectief selecteert terwijl het raster zichtbaar is, veranderen de x- en y-coördinaten in de deelvensters Transformeren en Info met de verschuiving van de oorsprong. U kunt de wijzigingen in coördinaatafmetingen zien als u objecten tekent met de tool Rechthoek of Lijngroep en op de Shift-toets drukt terwijl het relevante perspectiefvlak actief is. Als u de muis over de oorsprong beweegt, verandert de aanwijzer in .

Pas de horizonhoogte aan de ooghoogte van de waarnemer aan. Wanneer u de aanwijzer over de horizonlijn beweegt, verandert de aanwijzer in een verticale tweerichtingspijl .

U kunt het rasterbereik wijzigen om het bereik van het raster op de vlakken te definiëren. Wanneer u de aanwijzer over de widgets voor het rasterbereik beweegt, verandert de aanwijzer in .

U kunt het rasterbereik aanpassen om het verticale rasterbereik te vergroten of te verkleinen.

Als u het formaat van rastercellen wilt vergroten of verkleinen, gebruikt u de widget voor de rastercelgrootte. Wanneer u met de muis over de widget voor de rastercelgrootte beweegt, verandert de aanwijzer in .

Nieuwe objecten in perspectief tekenen

Als u objecten in perspectief wilt tekenen, gebruikt u de lijngroepstools of de rechthoekgroepstools terwijl het raster zichtbaar is. Terwijl u de rechthoek- of lijngroepstools gebruikt, kunt u overschakelen naar de tool Perspectiefselectie door te drukken op Cmd (Mac OS) of Ctrl (Windows).

U kunt ook het actieve vlak inschakelen met de sneltoets 1 (linkervlak), 2 (horizontaal vlak) en 3 (rechtervlak) terwijl deze tools zijn geselecteerd.

Wanneer u een object in perspectief tekent, gebruikt u slimme hulplijnen om het object uit te lijnen met andere objecten. De uitlijning is gebaseerd op de perspectiefgeometrie van objecten. Er worden hulplijnen weergegeven als het object de rand of het ankerpunt van andere objecten nadert.

U kunt numerieke waarden gebruiken voor een van de rechthoek- of lijngroepstools (behalve de tool Flakkering). U kunt de hoogte- en de breedtewaarde voor het object op dezelfde manier opgeven als wanneer u tekent in de gewone modus, maar in dit geval wordt het object in perspectief getekend. De waarden vertegenwoordigen ook de werkelijke afmetingen van de objecten.

Als u objecten in perspectief tekent, kunnen de objecten magnetisch worden vastgezet aan de rasterlijnen van het actieve vlak. Een object wordt binnen 1/4e afstand van de celgrootte op de rasterlijnen vastgezet ('magnetisch').

U kunt het magnetisch vastzetten in- of uitschakelen via Weergave > Perspectiefraster > Raster magnetisch. Deze optie is standaard ingeschakeld.

Objecten koppelen aan perspectief

Als u al objecten hebt gemaakt, biedt Illustrator u de optie om objecten te koppelen aan een actief vlak op het perspectiefraster.

Een object toevoegen aan het linker-, rechter- of horizontale raster:

Perspectief opheffen voor objecten

Als u de perspectiefweergave van een object wilt opheffen, klikt u op Object > Perspectief > Vrijgeven met perspectief. Het geselecteerde object wordt vrijgegeven uit het desbetreffende perspectiefvlak en is beschikbaar als normale illustratie.

Objecten in perspectief plaatsen

Wanneer u een bestaand object of een bestaande illustratie in perspectief plaatst, worden de weergave en de schaal van het geselecteerde object gewijzigd. Om gewone objecten in perspectief te plaatsen, gaat u als volgt te werk:

Objecten in perspectief selecteren

Gebruik de tool Perspectiefselectie om objecten in perspectief te selecteren. De tool Perspectiefselectie heeft een selectiekader om objecten te selecteren met behulp van de instellingen voor actief vlak.

U kunt kiezen tussen het normale selectiekader en het perspectiefselectiekader nadat u bent begonnen met het slepen van objecten met behulp van de tool Perspectiefselectie, en vervolgens schakelen tussen verschillende vlakken van het raster met de toetsen 1, 2, 3 of 4.

Objecten transformeren

Objecten verplaatsen

Als u objecten in perspectief wilt verplaatsen, schakelt u over naar de tool Perspectiefselectie (Shift+V) en gebruikt u vervolgens de pijltoetsen of de muis om objecten te slepen en neer te zetten.

U kunt objecten ook in verticale richting verplaatsen naar de huidige objectlocatie. Deze techniek is handig wanneer u parallelle objecten wilt maken, zoals de muren van een kamer. Voor deze beweging:

Gebruik de sneltoets Alt+slepen (Windows) of Option+slepen (Mac OS) om het object te kopiëren. Als u het perspectief wilt behouden, drukt u op Shift en sleept u het object. Zie Precieze verticale verplaatsing als u de precieze locatie wilt opgeven waarheen u het object wilt verplaatsen tijdens een verticale verplaatsing.

U kunt ook de opdracht Transformatie opnieuw gebruiken (Object > Transformeren > Transformatie opnieuw) of de sneltoets Ctrl+D (Windows) of Cmd+D (Mac OS) om objecten in perspectief te verplaatsen. Deze optie werkt ook wanneer u een object in verticale richting verplaatst.

Precieze verticale verplaatsing

Als u objecten precies wilt verplaatsen, dubbelklikt u op de widget van het gewenste vlak met behulp van de tool Perspectiefselectie. Dubbelklik bijvoorbeeld op de widget van het rechtervlak om de opties in te stellen in het dialoogvenster Rechterverdwijnvlak.

Voor precieze verticale verplaatsing van alle objecten:

Verticale verplaatsing door rastervlakken te slepen

U kunt objecten ook in verticale richting verplaatsen door het rastervlak te slepen met behulp van de besturingselementen van het rastervlak. Wanneer u een object in verticale richting verplaatst, wordt het object parallel geplaatst aan de bestaande of huidige locatie.

Een object parallel aan de huidige positie verplaatsen:

Een kopie van het object maken, parallel aan de huidige positie:

Automatische plaatsing van vlak

Met de functie Vlak automatisch plaatsen kunt u objecten maken door de hoogte of diepte van het object af te leiden. Om een kubus te tekenen moet bijvoorbeeld de hoogte van het bovenste vlak van de kubus bekend zijn. Met de functie Vlak automatisch plaatsen wordt het horizontale rastervlak automatisch aangepast aan de hoogte van het bovenste vlak van de kubus.

Voorafgaand aan het tekenen of plaatsen van objecten kan de objecthoogte worden afgeleid van:

• Andere objecten door naar een van de ankerpunten (ankerlabel opvragen) te gaan en op de Shift-toets te drukken, waardoor andere vlakken tijdelijk worden verborgen.

• Rasterlijnen door naar het snijpunt te gaan en op Shift te drukken. Als u in deze staat van vlak wisselt, krijgt dat vlak de geselecteerde verschuiving.

Zodra het object is getekend of geplaatst, wordt de afleidingsmodus opnieuw ingesteld en wordt voor alle vlakken de normale zichtbaarheid hersteld.

Met de Vlak automatisch plaatsen-opties kunt u ervoor kiezen om het actieve vlak tijdelijk te verplaatsen wanneer u de muis over het ankerpunt of het snijpunt van de rasterlijn beweegt door te drukken op Shift.

De Vlak automatisch plaatsen-opties zijn beschikbaar in het dialoogvenster Opties voor perspectiefraster. Als u dit dialoogvenster wilt weergeven, dubbelklikt u op het pictogram van de tool Perspectiefraster in het deelvenster Tools.

Vlak verplaatsen om het af te stemmen op het object

Wanneer u objecten in perspectief wilt tekenen of plaatsen met dezelfde diepte of hoogte als een bestaand object, selecteert u het bestaande object in perspectief en klikt u op Object > Perspectief > Vlak verplaatsen om te laten overeenkomen met object om het desbetreffende raster de gewenste hoogte of diepte te geven. U kunt nu nieuwe objecten tekenen of in perspectief plaatsen.

Objecten in perspectief schalen

U kunt objecten in perspectief schalen met de tool Perspectiefselectie. Bij het schalen van objecten in perspectief zijn de volgende regels van toepassing:

• Schaling vindt plaats in het vlak van het object. Wanneer u een object schaalt, wordt de hoogte of afstand geschaald op basis van het vlak van het object en niet van het huidige of actieve vlak.

• Voor meerdere objecten vindt schaling plaats voor objecten die zich op hetzelfde vlak bevinden. Als u bijvoorbeeld meerdere objecten op het rechter- en linkervlak selecteert, worden alle objecten geschaald die zich op hetzelfde vlak bevinden als het object waarvan het omsluitende kader is gebruikt voor de schaling.

• Objecten die verticaal zijn verplaatst, worden op het desbetreffende vlak geschaald, en niet op het huidige of actieve vlak.

Tekst en symbolen in perspectief toevoegen

U kunt niet direct tekst en symbolen toevoegen aan een perspectiefvlak wanneer het raster zichtbaar is. U kunt tekst of symbolen echter wel in perspectief plaatsen nadat u ze hebt gemaakt in de normale modus.

Als u tekst of symbolen in perspectief wilt plaatsen, gaat u als volgt te werk:

Een symboolexemplaar in perspectief is hetzelfde als een uitgebreid symboolexemplaar. U kunt een symbooldefinitie op dezelfde manier bewerken als de symbooldefinitie van een plat symboolexemplaar. Een symbooldefinitie mag echter geen illustratietypen zonder perspectiefondersteuning bevatten zoals raster(beelden), externe illustraties, enveloppen, verouderde typen en verloopnetten.

Als u toch een symboolexemplaar wilt vervangen, kunt u met Alt+slepen (Windows) of Option+slepen (Mac OS) een symboolexemplaar in perspectief boven het symbool plaatsen in het deelvenster Symbolen. Maak in dit geval echter een kopie van het symbool voordat u het symboolexemplaar vervangt, want bij het slepen van het symboolexemplaar wordt het vorige symboolexemplaar permanent uit uw document verwijderd.

U kunt tekst op dezelfde manier bewerken of wijzigen als in de normale modus. Zie Tekst maken voor meer informatie.

Instellingen van het perspectiefraster

U kunt de Perspectiefraster-instellingen configureren met Weergave > Perspectiefraster. De beschikbare opties zijn onder andere:

Met deze optie wordt de maatverdeling van de liniaal alleen weergegeven langs de ware-hoogtelijn. De rasterlijn bepaalt de maatverdeling van de liniaal.

Met deze optie kunt u objecten automatisch uitlijnen op rasterlijnen terwijl u ze in perspectief plaatst, verplaatst, schaalt of in perspectief tekent.

Met deze optie zorgt u ervoor dat het raster niet meer kan worden verplaatst en er ook geen andere rasterbewerkingen kunnen worden uitgevoerd met de tool Perspectiefraster. Alleen de zichtbaarheid en de vlakpositie kunnen nog worden gewijzigd.

Wanneer de optie Standpunt vergrendelen is geselecteerd en u het ene verdwijnpunt verplaatst, wordt ook het andere verdwijnpunt op dezelfde manier verplaatst. Als deze optie niet is geselecteerd, is de verplaatsing onafhankelijk en wordt ook het standpunt verplaatst.