Handboek Annuleren

De scherpte en vervaging van afbeeldingen aanpassen

Photoshop biedt verschillende tools, filters en maskers waarmee u de scherpte (of vervaging) van afbeeldingen tot in het kleinste detail kunt instellen.

Aanbevelingen voor verscherpen

Adobe Photoshop-dieplink

Probeer het in de app
Leer in een paar eenvoudige stappen uw afbeelding te verscherpen.

Door de afbeelding scherper te maken verbetert u de scherpte van de randen. Of afbeeldingen nu afkomstig zijn van een digitale camera of van een scanner, de meeste afbeeldingen worden mooier wanneer u ze verscherpt. De mate van verscherping die nodig is, hangt af van de kwaliteit van de digitale camera of scanner. Met verscherping kunt u niet zeer vage foto's corrigeren.

Tips voor verbeterde resultaten bij het toepassen van verscherping:

  • Verscherp de afbeelding in een afzonderlijke laag, zodat u deze later nogmaals kunt verscherpen, als u de afbeelding naar een ander medium wilt uitvoeren.

  • Als u de afbeelding verscherpt in een afzonderlijke laag, stelt u de overvloeimodus van de laag in op Lichtsterkte om kleurverschuivingen langs de randen te voorkomen.

  • Met verscherpen wordt het contrast van de afbeelding verhoogd. Mochten er na het verscherpen hooglichten of schaduwen zijn bijgeknipt, gebruikt u de instellingen voor het overvloeien van lagen (als u een afzonderlijke laag verscherpt) om te voorkomen dat hooglichten en schaduwen worden verscherpt. Zie Een toonbereik opgeven voor het overvloeien van lagen.

  • Verminder de afbeeldingsruis voordat u gaat verscherpen, zodat de ruis niet erger wordt.

  • Verscherp de afbeelding meerdere keren in geringe mate. Verscherp de eerste keer om de vervaging te corrigeren die is veroorzaakt door het vastleggen van de afbeelding (door scannen of fotograferen met de digitale camera). Nadat u de kleur van de afbeelding hebt gecorrigeerd en de grootte ervan hebt vastgelegd, verscherpt u de afbeelding (of een kopie ervan) nogmaals om de juiste hoeveelheid verscherping toe te voegen aan het uitvoermedium.

  • Indien mogelijk beoordeelt u de verscherpte afbeelding door deze uit te voeren naar het uiteindelijke medium. De hoeveelheid verscherping die nodig is, verschilt per uitvoermedium.

Gebruik het filter Onscherp masker of Slim verscherpen voor meer controle bij het verscherpen van afbeeldingen. Hoewel Photoshop ook de filters Verscherpen, Scherpe randen en Scherper bevat, zijn deze filters automatisch en kunt u geen instellingen en opties kiezen.

U kunt de gehele afbeelding verscherpen, of slechts een gedeelte met gebruik van een selectie of een masker. Omdat u de filters Onscherp masker en Slim verscherpen slechts op één laag tegelijk kunt toepassen, moet u mogelijk de lagen verenigen of de lagen uit het bestand samenvoegen tot één laag zodat u alle lagen in een bestand met meerdere lagen kunt verscherpen.

Opmerking:

De naam Onscherp masker is afgeleid van een donkere-kamertechniek in traditionele filmrolfotografie. Dit filter verscherpt juist.

Verscherpen met gebruik van Slim verscherpen

Het filter Slim verscherpen bevat instellingen voor verscherpen die niet beschikbaar zijn met het filter Onscherp masker. U kunt het algoritme voor verscherpen instellen of de hoeveelheid verscherping regelen die optreedt in gebieden met schaduwen en hooglichten.

Photoshop – Het dialoogvenster Slim verscherpen
(Photoshop) Het dialoogvenster Slim verscherpen

  1. Zoom in het documentvenster naar 100% voor een nauwkeurige weergave van de verscherping.
  2. Kies Filter > Verscherpen > Slim verscherpen.

  3. Stel de instellingen in in de tabbladen voor verscherpen:

    Hoeveelheid

    Hiermee stelt u de mate van verscherping in. Met een hogere waarde verhoogt u het contrast tussen de randpixels, waardoor de afbeelding scherper wordt.

    Straal

    Hiermee bepaalt u het aantal pixels rondom de randpixels die worden aangepast door de verscherping. Hoe groter de straal, des te breder de randeffecten en des te duidelijker de verscherping.

    Ruis reduceren

    (Alleen Photoshop ) Reduceer ongewenste ruis zonder belangrijke randen te verwijderen.

    Verwijderen

    Hiermee stelt u het verscherpingsalgoritme in dat wordt gebruikt om de afbeelding te verscherpen.

    • Gaussiaans vervagen is de methode die wordt gebruikt bij het filter Onscherp masker.
    • Met Vage lens worden de randen en de details in een afbeelding gedetecteerd, krijgen details meer verscherping en worden stralenkransen minder verscherpt.
    • Met Bewegingsonscherpte wordt geprobeerd de effecten van het vervagen te verminderen die zijn ontstaan door het bewegen van de camera of het object. Geef een instelling voor Hoek op als u Bewegingsonscherpte kiest.

    Hoek

    Hiermee stelt u de bewegingsrichting in voor de optie Bewegingsonscherpte voor de instelling Verwijderen.

    Nauwkeuriger

    De optie wordt ingeschakeld voor gebruik wanneer u de verouderde optie gebruikt (uit CS6) en het bestand langzaam verwerkt voor nauwkeuriger verwijderen van vervaging.

  4. Pas het verscherpen van donkere en lichte gebieden aan met behulp van de tabbladen voor Schaduw en Hooglicht. (Klik op de knop Geavanceerd om deze tabbladen weer te geven.) Als de donkere of lichte stalenkransen te sterk opvallen, kunt u ze reduceren met de volgende besturingselementen die alleen beschikbaar zijn voor afbeeldingen met 8 of 16 bits per kanaal:

    Hoeveelheid vervaging

    Hiermee past u de hoeveelheid verscherping aan in de hooglichten of schaduwen.

    Toonbreedte

    Hiermee regelt u het toonbereik in de schaduwen of de hooglichten die worden gewijzigd. Verplaats de schuifregelaar naar links of naar rechts om de waarde voor Toonbreedte te verlagen of te verhogen. Lagere waarden beperken de aanpassing tot de donkerste gedeelten bij schaduwcorrectie en tot de lichtste gedeelten bij hooglichtcorrectie.

    Straal

    Hiermee regelt u de grootte van het gebied rondom elke pixel dat wordt gebruikt om te bepalen of een pixel zich in een schaduw of een hooglicht bevindt. Als u de schuifregelaar naar links verplaatst, geeft u een kleiner gebied op, terwijl verplaatsing naar rechts een groter gebied geeft.

  5. Klik op OK.

Verscherpen met gebruik van Onscherp masker

Met het filter Onscherp masker wordt een afbeelding verscherpt door het contrast langs de randen van een afbeelding te verhogen. Met het filter Onscherp masker kunt u geen randen in een afbeelding zoeken. In plaats daarvan worden pixels gezocht die in waarde verschillen van de omringende pixels op basis van de opgegeven drempel. Vervolgens wordt het contrast van de aangrenzende pixels verhoogd met de opgegeven hoeveelheid. Voor de aangrenzende pixels worden de lichtere pixels lichter en de donkerdere pixels donkerder.

Daarnaast geeft u de straal op van het gebied waarmee elke pixel wordt vergeleken. Hoe groter de straal, des te groter de randeffecten.

Onscherp masker in Photoshop
Oorspronkelijke afbeelding en afbeelding waarop het filter Onscherp masker is toegepast

De mate van verscherping die wordt toegepast op een afbeelding is vaak een kwestie van persoonlijke voorkeur. Als u een afbeelding te veel verscherpt, ontstaat er een halo-effect rond de randen.

Onscherp masker in Photoshop
Als u een afbeelding te veel verscherpt, ziet u stralenkransen bij de randen.

De effecten van het filter Onscherp masker zijn duidelijker op het scherm dan in uitvoer met een hoge resolutie. Als de uiteindelijke uitvoer bestaat uit gedrukt materiaal, experimenteert u om te bepalen wat de beste instellingen zijn voor de afbeelding.

  1. (Optioneel) Als de afbeelding uit meerdere lagen bestaat, selecteert u de laag met de afbeelding die u wilt verscherpen. U kunt Onscherp masker toepassen op slechts één laag tegelijkertijd, ook als lagen zijn gekoppeld of gegroepeerd. U kunt de lagen verenigen voordat u het filter Onscherp masker toepast.
  2. Kies Filter > Verscherpen > Onscherp masker. Zorg dat de optie Voorvertoning is geselecteerd.

    Opmerking:

    Klik op de afbeelding in de voorvertoning en houd de muisknop ingedrukt om te zien hoe de afbeelding eruitziet zonder de verscherping. Sleep in het venster met de voorvertoning om verschillende delen van de afbeelding te bekijken en klik op + of - om in of uit te zoomen.

    Hoewel een voorvertoning wordt weergegeven in het dialoogvenster Onscherp masker, kunt u het dialoogvenster beter verplaatsen zodat u de effecten van het filter in het documentvenster kunt bekijken.

  3. Sleep de schuifregelaar Straal of voer een waarde in om het aantal pixels rond de randpixels op te geven dat van invloed is op de verscherping. Hoe groter de straal, des te breder de randeffecten. Hoe breder de randeffecten, des te duidelijker de verscherping.

    De waarde voor Straal verschilt per object, de grootte van de uiteindelijke reproductie en de uitvoermethode. Voor afbeeldingen met een hoge resolutie wordt een waarde tussen 1 en 2 aanbevolen. Een lagere waarde resulteert alleen in verscherping van de randpixels en met een hogere waarde wordt een bredere strook pixels verscherpt. Dit effect is minder zichtbaar op een afdruk dan op het scherm. De reden hiervoor is dat een straal van 2 pixels een kleiner gebied vertegenwoordigt in een gedrukte afbeelding met een hoge resolutie.

  4. Sleep de schuifregelaar Hoeveel of voer een waarde in om de toename in het contrast van de pixels te bepalen. Voor gedrukte afbeeldingen met een hoge resolutie geeft een waarde tussen 150 en 200% meestal het beste resultaat.
  5. Sleep de schuifregelaar Drempel of voer een waarde in om aan te geven in welke mate de verscherpte pixels moeten verschillen van het omringende gebied voordat deze als randpixels worden beschouwd en worden verscherpt door het filter. Zo is een drempel van 4 van invloed op alle pixels met toonwaarden die met een waarde van vier of meer verschillen, op een schaal van 0 tot 255. Als aangrenzende pixels toonwaarden hebben van 128 en 129, worden deze niet gewijzigd. U voorkomt ruis of beperking van waarden, bijvoorbeeld in afbeeldingen met huidskleuren, als u gebruikmaakt van een randmasker of experimenteert met waarden voor Drempel tussen 2 en 20. Met de standaarddrempelwaarde (0) worden alle pixels in de afbeelding verscherpt.

Opmerking:

Als u Onscherp masker toepast en reeds lichte kleuren hierdoor te verzadigd worden, kiest u Bewerken > Vervagen Onscherp masker en kiest u Lichtsterkte in het menu Modus.

Selectief verscherpen

U kunt gedeelten van de afbeelding verscherpen door een masker of een selectie te gebruiken waarmee u verscherping in bepaalde gedeelten van de afbeelding voorkomt. U kunt bijvoorbeeld een randmasker toepassen met het filter Onscherp masker op een portret voor het verscherpen van de ogen, de mond, de neus en de omtrek van het hoofd, maar niet van de structuur van de huid.

Selectief verscherpen in Photoshop
Het filter Onscherp masker alleen op bepaalde gedeelten van een afbeelding toepassen met behulp van een randmasker

Een selectie verscherpen

  1. Selecteer de afbeeldingslaag in het deelvenster Lagen en teken een selectie.
  2. Kies Filter > Verscherpen > Onscherp masker. Pas de opties aan en klik op OK.

    Alleen de selectie wordt verscherpt, de rest van de afbeelding blijft ongewijzigd.

Een afbeelding verscherpen met behulp van een randmasker

  1. Maak een masker om verscherpen selectief toe te passen. U kunt een randmasker op verschillende manieren maken. Gebruik uw favoriete methode, of probeer deze:
    • Open het deelvenster Kanalen en selecteer het kanaal waarmee de grijswaardenafbeelding met het grootste contrast wordt weergegeven in het documentvenster. Vaak is dit het groene of het rode kanaal.
    Randmasker in Photoshop
    Een kanaal met het grootste contrast selecteren

    • Dupliceer het geselecteerde kanaal.
    • Selecteer het gedupliceerde kanaal en kies Filter > Stileer > Contrastlijn.
    • Kies Afbeelding > Aanpassingen > Negatief om de afbeelding negatief te maken.
    Na toepassing van het filter Contrastlijn en de opdracht Negatief in Photoshop
    Na toepassing van het filter Contrastlijn en de opdracht Negatief

    • Houd de negatieve afbeelding geselecteerd en kies Filter > Overige > Maximaal. Stel de straal in op een lage waarde en klik op OK om de randen te verbreden en de pixels willekeurig te maken.
    • Kies Filter > Ruis > Mediaan. Stel de straal in op een lage waarde en klik op OK. Hiermee verdeelt u de omliggende pixels evenredig.
    • Kies Afbeelding > Aanpassingen > Niveaus en stel het zwartpunt in op een hoge waarde om willekeurige pixels te vermijden. U kunt zonodig ook inkleuren met zwart om het uiteindelijke randmasker te retoucheren.
    Het zwarte punt van een randmasker in Photoshop
    Een hoge waarde opgeven voor het zwarte punt in het dialoogvenster Niveaus om willekeurige pixels in het randmasker te voorkomen

    • Kies Filter > Vervagen > Gaussiaans vervagen om de randen te verzachten.
    Opmerking:

    De filters Maximaal, Mediaan en Gaussiaans vervagen verzachten het randmasker zodat de verscherpingseffecten beter overvloeien in de uiteindelijke afbeelding. Hoewel deze drie filters allemaal in deze procedure worden gebruikt, kunt u experimenteren met het toepassen van slechts één of twee filters.

  2. Houd Ctrl (Windows) of Command (Mac OS) ingedrukt en klik op het gedupliceerde kanaal in het deelvenster Kanalen om het randmasker te selecteren.
  3. Selecteer de afbeeldingslaag in het deelvenster Lagen. Controleer of de selectie nog zichtbaar is in de afbeelding.

  4. Kies Selecteren > Selectie omkeren.
  5. Kies terwijl de selectie actief is op de afbeeldingslaag Filter > Verscherpen > Onscherp masker. Stel de gewenste opties in en klik op OK.

    Als u de resultaten wilt bekijken, selecteert u het RGB-kanaal in het deelvenster Kanalen en schakelt u de selectie in de afbeelding uit.

    Opmerking:

    U kunt een handeling maken om alle stappen in de procedure op een eenvoudige manier toe te passen.

Vage lens toevoegen

Bijgewerkt in Photoshop 21.1 (versie van februari 2020)

Hiermee voegt u een vervaging toe aan een afbeelding om het effect te verkrijgen van een kleinere scherptediepte, zodat bepaalde objecten in de afbeelding scherp blijven terwijl andere vaag worden. Met een eenvoudige selectie kunt u bepalen welke gebieden vaag worden. U kunt ook een afzonderlijke dieptetoewijzing voor een alfakanaal maken om exact aan te geven hoeveel vervaging u wilt toevoegen.

Voor Vage lens
Na Vage lens

Bij het filter Vage lens wordt de positie van de pixels in een afbeelding bepaald met de dieptetoewijzing. Als u een dieptetoewijzing hebt geselecteerd, kunt u ook het dradenkruis gebruiken om het beginpunt van een bepaalde vervaging in te stellen. Met alfakanalen en laagmaskers kunt u dieptetoewijzingen maken. Zwarte gebieden in alfakanalen worden behandeld alsof deze vooraan op de foto staan en witte gebieden worden behandeld alsof deze ver weg staan.

De weergave van een vervaging is afhankelijk van de irisvorm die u kiest. De irisvorm wordt bepaald door het aantal bladen. U kunt de bladen van een iris wijzigen door de bladen te krommen (zodat deze ronder worden) of door ze te roteren. U kunt de voorvertoning verkleinen of vergroten door op de min- of plusknop te klikken.

  1. (Optioneel) Schakel de grafische processor in Photoshop in. Kies Bewerken (Windows) / Photoshop (macOS) > Voorkeuren > Prestaties, en selecteer GPU gebruiken in het dialoogvenster Voorkeuren.

    Vanaf Photoshop 21.0 (versie van november 2019) maakt Vage lens gebruik van de grafische kaart van uw computer om snellere prestaties te produceren tijdens het toepassen van de filters voor lensonscherpte. In Photoshop 21.1 (versie van februari 2020) is het algoritme voor Vage lens verder verbeterd om vagere randen te bereiken voor objecten op de voorgrond, en helderdere bokehs en meer realistische spiegelende hooglichten te verkrijgen.

  2. Kies Filter > Vervagen > Vage lens.

  3. Kies bij Voorvertoning een van de volgende opties:

    • Sneller: kies deze optie om snellere voorvertoningen te genereren. 
    • Nauwkeuriger: kies deze optie om de definitieve versie van de afbeelding weer te geven. Nauwkeurigere voorvertoningen worden langzamer gegenereerd.
  4. Kies voor Diepte toewijzen een kanaal uit het menu Bron - Transparantie of Laagmasker. Selecteer Geen als u geen kanaal met een bron voor het toewijzen van diepte hebt.

    Sleep de schuifregelaar bij Brandpuntsafstand vervagen om de diepte in te stellen waarop de pixels scherp zijn. Als u de brandpuntsafstand bijvoorbeeld instelt op 100, worden pixels op 1 en 255 volledig vervaagd en worden pixels dichter bij 100 minder vervaagd.

    Als u in de voorvertoning van de afbeelding klikt, verandert de schuifregelaar bij Brandpuntsafstand vervagen zodat u deze kunt gebruiken voor de aangeklikte locatie, en geeft deze de diepte van de aangeklikte locatie aan.

    Opmerking:

    Als u een geleidelijke vervaging (geen vervaging onderaan tot maximale vervaging bovenaan) wilt maken, maakt u een nieuw alfakanaal en past u een verloop toe, zodat het kanaal bovenaan de afbeelding wit is en onderaan de afbeelding zwart. Selecteer vervolgens het filter Vage lens en kies het alfakanaal in het menu Bron. Als u de richting van het verloop wilt wijzigen, schakelt u het selectievakje Negatief in.

  5. Als u de selectie of het alfakanaal dat u gebruikt als de bron voor dieptetoewijzing wilt omkeren, selecteert u Negatief.

  6. Kies een iris in het menu Vorm. Indien gewenst sleept u de schuifregelaar bij Bladkromming om de randen van de iris vloeiend te maken, of sleept u de schuifregelaar bij Rotatie om de iris te roteren.

    Sleep de schuifregelaar bij Straal om meer vervaging toe te voegen.

  7. Sleep voor Spiegelende hooglichten de schuifregelaar bij Drempel om een drempel voor de helderheid te selecteren. Alle pixels die helderder zijn dan deze waarde, worden behandeld als spiegelende hooglichten.

    Sleep de schuifregelaar bij Helderheid om de helderheid van de hooglichten te vergroten.

  8. Gebruik de schuifregelaar Hoeveelheid onder de sectie Ruis als u ruis aan de afbeelding wilt toevoegen. Kies een optie voor ruisdistributie -  Uniform of Gaussiaans

    Selecteer Monochromatisch om grijze ruis toe te voegen zonder gevolgen voor de kleuren. 

    Opmerking:

    Met Vervagen verwijdert u filmkorrels, ruis en fijne details uit de oorspronkelijke afbeelding.  Als u de afbeelding er realistisch en ongeretoucheerd wilt laten uitzien, kunt u de afbeelding weer wat ruis en fijne details geven.

  9. Klik op OK om de wijzigingen toe te passen op uw afbeelding.

Afbeeldingsgebieden vervagen

Met de tool Vervagen worden harde randen verzacht of details in een afbeelding verminderd. Hoe meer u met deze tool over een gebied tekent, hoe vager het gebied wordt.

  1. Selecteer de tool Vervagen .

  2. Voer de volgende handelingen uit op de optiebalk:
    • Kies een penseeluiteinde en stel opties voor de overvloeimodus en sterkte in op de optiebalk.
    • Schakel Monster nemen van alle lagen op de optiebalk in als u wilt vervagen met gegevens uit alle zichtbare lagen. Als deze optie is uitgeschakeld, gebruikt de tool alleen gegevens uit de actieve laag.
  3. Sleep over het deel van de afbeelding dat u wilt vervagen.

Afbeeldingsgebieden verscherpen

Met de tool Verscherpen verhoogt u het contrast langs de randen, zodat deze scherper lijken. Hoe meer u met deze tool over een gebied tekent, hoe duidelijker het effect van het verscherpen.

  1. Selecteer de tool Verscherpen . (Als de tool niet zichtbaar is, houdt u de tool Vervagen  ingedrukt.)
  2. Voer de volgende handelingen uit op de optiebalk:
    • Kies een penseeluiteinde en stel opties voor de overvloeimodus en sterkte in.
    • Schakel Monster nemen van alle lagen in als u wilt verscherpen met gegevens uit alle zichtbare lagen. Als deze optie is uitgeschakeld, gebruikt de tool alleen gegevens uit de actieve laag.
    • Selecteer Details beschermen om de details beter in het oog te laten springen en pixelvervormingen tot een minimum te beperken. Schakel deze optie uit als u een opvallender verscherpingseffect wilt bereiken.
  3. Sleep over het deel van de afbeelding dat u wilt verscherpen.

Krijg sneller en gemakkelijker hulp

Nieuwe gebruiker?