System zarządzania kolorami niweluje różnice między kolorami generowanymi przez różne urządzenia, dzięki czemu użytkownik może uzyskać pewność, co do wyglądu ostatecznych kolorów. Prawidłowe wyświetlanie kolorów umożliwia podejmowanie właściwych decyzji na wszystkich etapach obiegu pracy, począwszy od wstępnego zarejestrowania przez urządzenie cyfrowe, a skończywszy na wygenerowaniu obrazu przez urządzenie wyjściowe. Zarządzanie kolorami pozwala uzyskać kolorystykę wydruków zgodną ze standardami ISO, SWOP i Japan Color.
Dlaczego kolory czasami się różnią?
Nie istnieje takie urządzenie wyjściowe, które byłoby w stanie odtworzyć wszystkie kolory rozpoznawane przez ludzkie oko. Każde urządzenie dysponuje ograniczonym zakresem kolorów (nazywanym też gamutem) i nie jest w stanie odtworzyć kolorów spoza tego zakresu.
Model kolorów określa relacje między wartościami, a przestrzeń kolorów wyznacza bezwzględną interpretację tych wartości jako kolorów. Niektóre modele kolorów (np. CIE L*a*b) mają niezmienną przestrzeń kolorów, ponieważ odnoszą się bezpośrednio do sposobu postrzegania kolorów przez człowieka. Modele takie określa się jako niezależne od urządzeń. Inne modele kolorów (np. RGB, HSL, HSB i CMYK) udostępniają wiele różnych przestrzeni kolorów. Ponieważ modele takie zmieniają się w zależności od skojarzonej z nimi przestrzeni kolorów, a ta jest często wyznaczana przez urządzenie, określa się je jako modele zależne od urządzeń.
Ze względu na różnice między poszczególnymi przestrzeniami kolorów, przenoszenie dokumentów między różnymi urządzeniami może powodować zmiany kolorystyki. Różnice kolorów mają najczęściej następujące przyczyny: różne źródła tego samego obrazu; różne metody definiowania kolorów w różnych aplikacjach; różne właściwości nośników (na przykład na zwykłym papierze gazetowym można odtworzyć mniej kolorów, niż na lepszej jakości papierze do druku czasopism); a także inne naturalne rozbieżności, takie jak odmienne właściwości monitorów wynikające z różnych metod produkcji i różnego czasu eksploatacji.
A. Przestrzeń kolorów Lab B. Dokumenty (przestrzeń robocza) C. Urządzenia
Jak działa system zarządzania kolorami?
Problemy związane z poprawnym odtwarzaniem kolorów mają swoje źródło w tym, że w różnych urządzeniach i w różnych aplikacjach są używane różne przestrzenie kolorów. Jednym z rozwiązań tego problemu jest korzystanie z niezależnego systemu zarządzaniem kolorami, który poprawnie interpretuje kolory i pośredniczy w komunikacji między urządzeniami. Ogólna zasada działania systemu zarządzania kolorami (systemu CMS) jest następująca: po porównaniu przestrzeni, w której utworzono dany kolor, z przestrzenią docelową wprowadzane są dopasowania mające na celu możliwie najwierniejsze odtworzenie koloru na urządzeniu docelowym.
System zarządzania kolorami interpretuje kolory przy użyciu profili kolorów. Profil stanowi matematyczny opis przestrzeni kolorów danego urządzenia. Na przykład profil skanera informuje system zarządzania kolorami o tym, w jaki sposób skaner „widzi” kolory. System zarządzania kolorami firmy Adobe wykorzystuje profile ICC (International Color Consortium) jako standard przenoszenia kolorów między różnymi platformami.
Ponieważ nie istnieje jedna formuła przekształcania kolorów, która idealnie spełniałaby wymagania wszystkich rodzajów materiałów graficznych, system zarządzania kolorami umożliwia wybór różnych metod konwersji kolorów. Użytkownik może dzięki temu wybrać metodę odpowiednią dla konkretnego elementu graficznego. Na przykład metoda zachowująca prawidłowe relacje między kolorami na fotografiach natury może nie sprawdzać się w przypadku grafiki przedstawiającej znak logo, który zawiera płaszczyzny jednolitych kolorów.
Zarządzania kolorami nie należy mylić z korekcją kolorów. System zarządzania kolorami nie jest w stanie poprawić problemów z tonami lub balansem kolorów w zapisanych obrazach. Stanowi on raczej środowisko umożliwiające dobre dostosowanie kolorów obrazu do parametrów konkretnych urządzeń wyjściowych.
Kiedy potrzebny jest system zarządzania kolorami?
Jeśli nie jest używany system zarządzania kolorami, specyfikacje kolorów zależą od właściwości danego urządzenia. Zarządzanie kolorami może nie być potrzebne w sytuacji, gdy proces produkcyjny podlega ścisłej kontroli pod kątem konkretnego nośnika. Taka sytuacja występuje na przykład wtedy, gdy użytkownik lub pracująca na jego zlecenie firma zna dokładnie warunki drukowania obrazów CMYK i może dostosować do nich konkretne wartości kolorów.
Przydatność systemu zarządzania kolorami jest tym większa, im więcej zmiennych elementów obejmuje procedura przygotowywania wydruków. Stosowanie systemu zarządzania kolorami jest zalecane, jeśli planuje się wielokrotne wykorzystanie grafiki kolorowej — zarówno do różnych celów (druku i publikacji online), jak i na różnych urządzeniach w ramach tego samego nośnika (np. na różnych maszynach drukarskich). System zarządzania kolorami powinien być stosowany także wtedy, gdy używa się wielu stacji roboczych.
System zarządzania kolorami jest przydatny w następujących okolicznościach:
Gdy należy zapewnić jednolitą kolorystykę materiałów prezentowanych lub drukowanych na wielu różnych urządzeniach, np. na monitorze i drukarce. Zarządzanie kolorami jest szczególnie istotne w przypadku dostosowywania kolorów do potrzeb urządzeń o stosunkowo małym gamucie, takich jak czterokolorowe maszyny drukarskie.
Gdy trzeba wyświetlić precyzyjną próbę ekranową (podgląd) dokumentu kolorowego z symulacją konkretnego urządzenia wyjściowego. (Próba ekranowa podlega wielu ograniczeniom, związanym między innymi z właściwościami samego monitora i takimi czynnikami, jak oświetlenie pomieszczenia).
Gdy zachodzi potrzeba prawidłowej oceny i spójnego wykorzystania grafiki kolorowej z wielu różnych źródeł (o ile źródła te również używały systemu zarządzania kolorem, a niekiedy nawet wówczas, gdy taki system nie był używany).
Gdy dokumenty kolorowe będą wysyłane na wiele różnych urządzeń i nośników, a nie będzie możliwości ręcznego dopasowywania kolorów w dokumentach lub oryginalnej grafice. Zarządzanie kolorami jest szczególnie ważne w przypadku dokumentów przeznaczonych zarówno do druku, jak i do publikacji online.
Gdy trzeba uzyskać prawidłowy wydruk kolorów na nieznanym urządzeniu wyjściowym. Można na przykład opublikować w Internecie dokument, który każdy będzie mógł wydrukować na żądanie w dowolnej części świata i uzyskać prawidłowe kolory.
Przygotowanie stanowiska wyświetlania na potrzeby zarządzania kolorami
Warunki, w jakich jest przygotowywany dokument, mają istotny wpływ na to, jak wygląda on na ekranie i jak będzie wyglądał na ostatecznym wydruku. Poniższe wskazówki dotyczące kolorów i oświetlenia w miejscu pracy pomogą w uzyskaniu najlepszych rezultatów:
Dokumenty powinny być oglądane w pomieszczeniach oświetlonych światłem o stałym natężeniu i temperaturze. Ponieważ oświetlenie naturalne ma to do siebie, że jego cechy zmieniają się w ciągu dnia (a to wpływa na wygląd kolorów na ekranie), warto pracować w pomieszczeniach bez okien lub dobrze zacienionych. Aby wyeliminować niebiesko-zielone odbicia światła fluorescencyjnego, należy używać oświetlenia D50 (o temperaturze 5000° Kelvina). Można też oglądać wydruki w podświetlarkach D50.
Kolorystyka ścian i sufitu w pomieszczeniach, w których są oglądane dokumenty, powinna być neutralna. Kolor pomieszczenia może wpływać na percepcję barw wyświetlanych na ekranie lub widocznych na wydruku. Najbardziej wskazany kolor pomieszczenia to neutralna szarość. Dodatkowym czynnikiem wpływającym na postrzeganie barw na ekranie może być kolor ubrania, które odbija się w szkle monitora.
Z pulpitu (tła wyświetlanego na monitorze) należy usunąć kolorowe wzorki. Jaskrawe lub intensywne wzory otaczające dokument zaburzają prawidłową percepcję kolorów. Skonfiguruj pulpit w neutralnych odcieniach szarości.
Próbki dokumentu analizuj w takich warunkach, w jakich będzie oglądana ostateczna wersja dokumentu. Na przykład katalog AGD powinien być oglądany w świetle zwykłych żarówek (jakie stosuje się w domach), a katalog z meblami biurowymi w świetle jarzeniówek typowych dla biura. Ostateczne decyzje dotyczące kolorów należy jednak zawsze podejmować w warunkach oświetleniowych określonych przez lokalne wymagania co do wydruków próbnych.
