Wybierz zdjęcie do edycji w module Biblioteka i naciśnij przycisk D, aby przejść do modułu obróbki. Aby przełączyć się na inne zdjęcie w module obróbki, wybierz je z panelu Kolekcje lub taśmy filmowej.
- Lightroom Classic — podręcznik użytkownika
- Wprowadzenie do programu Lightroom Classic
- Nowości w programie Lightroom Classic
- Lightroom Classic — wymagania systemowe
- Lightroom Classic | Typowe pytania
- Lightroom Classic — podstawowe pojęcia
- Samouczki programu Lightroom Classic
- Ustawianie preferencji pracy w programie Lightroom Classic
- Resetowanie preferencji pracy w programie Lightroom Classic
- Przestrzeń robocza
- Importowanie zdjęć
- Określanie opcji importu
- Ustawianie preferencji importu
- Importowanie zdjęć z aparatu lub czytnika kart
- Importowanie zdjęć z folderu na dysku twardym
- Automatyczne importowanie zdjęć
- Importuj zdjęcia z programu Photoshop Elements
- Importowanie zdjęć z połączonego aparatu
- Edytor szablonu nazwy pliku i edytor szablonu tekstu
- Organizowanie zdjęć w programie Lightroom Classic
- Rozpoznawanie twarzy
- Praca z kolekcjami zdjęć
- Grupowanie zdjęć w stosy
- Flagowanie, nadawanie etykiet i ocenianie zdjęć
- Używanie słów kluczowych
- Podstawy i działania dotyczące metadanych
- Znajdowanie zdjęć w katalogu
- Praca z filmami w programie Lightroom Classic
- Zaawansowane działania dotyczące metadanych
- Używanie panelu szybkiej obróbki
- Przetwarzanie i obróbka zdjęć
- Podstawy modułu obróbki
- Tworzenie panoram i panoram HDR
- Korekcja pola płaskiego
- Korygowanie zniekształceń perspektywy na zdjęciach za pomocą funkcji Upright
- Poprawianie jakości obrazu za pomocą funkcji Popraw jakość
- Praca z odcieniem i kolorem obrazu
- Maskowanie
- Wprowadzanie korekt lokalnych
- Scalanie zdjęć do HDR (High Dynamic Range)
- Opcje modułu obróbki
- Retuszowanie zdjęć
- Usuwanie efektu czerwonych oczu i oczu zwierząt
- Korzystanie z narzędzia Filtr promieniowy
- Dopasowania za pomocą funkcji Rozmycie obiektywu
- Edycja i eksportowanie w trybie HDR
- Narzędzie Usuń
- Wyświetlanie zdjęć
- Eksportowanie zdjęć
- Praca z edytorami zewnętrznymi
- Zarządzanie katalogami i plikami
- Mapy
- Książki zdjęć
- Pokazy slajdów
- Drukowanie zdjęć
- Galerie internetowe
- Skróty klawiaturowe
- Autentyczność zawartości
- Program Lightroom i usługi firmy Adobe
- Rozwiązywanie problemów
- Pomoc techniczna
- Wytyczne dotyczące wydajności
- Problemy techniczne
- Problemy z GPU
- Problemy z uruchamianiem
- Windows | Program Lightroom nie uruchamia się
- Błąd: Nie można otworzyć katalogu programu Lightroom
- Błąd: Po aktualizacji systemu Windows 10 w aplikacji Lightroom występuje „Nieoczekiwany błąd podczas otwierania katalogu”
- Błąd aktualizacji „Niepowodzenie zatwierdzenia” | Windows
- Błąd pliku MSVCR110.dll podczas otwierania aplikacji w systemie Windows 10
- Problemy z renderowaniem
- Problemy ze stabilnością
- Różne problemy
- Problemy z obiegiem pracy
- Problemy z katalogiem
- Problemy z synchronizacją
Począwszy od wydania Lightroom Classic 11.0 (z października 2021 r.), następujące procedury nie mają już zastosowania. Aby uzyskać dostęp do najnowszych narzędzi do korekt lokalnych, patrz Maskowanie.
Elementy sterujące w panelach dopasowania modułu obróbki pozwalają na zmianę koloru i tonu całego zdjęcia. Jednak czasami nie chcemy wprowadzać zmian globalnie, na całym zdjęciu. Chcemy wprowadzić poprawki do określonego obszaru zdjęcia. Na przykład można rozjaśnić twarz, aby uwydatnić ją na portrecie, lub podkreślić błękit nieba w krajobrazie. Aby wprowadzić korekty lokalne w programie Lightroom Classic, można zastosować regulację kolorów i tonów za pomocą narzędzi Pędzel dopasowania i Filtr stopniowy.
Narzędzie Pędzel dopasowania pozwala na selektywne użycie dopasowań tonalnych, takich jak Ekspozycja, Przejrzystość, Jasność i inne, przez „namalowanie” ich na zdjęciu.
Narzędzie Filtr Stopniowy pozwala na stopniowe wprowadzanie dostosowań ekspozycji, przejrzystości i innych dopasowań tonalnych na danym obszarze zdjęcia. Obszar ten może być tak szeroki lub tak wąski, jak chce tego użytkownik.
Podobnie jak w przypadku wszystkich innych korekt wprowadzonych w module obróbki w programie Lightroom Classic, korekty lokalne są niedestrukcyjne i nie są trwale stosowane do zdjęcia.
Samouczek wideo: Podstawy funkcji Pędzel dopasowania
Stosowanie pędzla dopasowania lub efektu filtra
-
-
Wybierz narzędzie Pędzel dopasowania lub Filtr stopniowy na pasku narzędzi modułu obróbki.
-
Wybierz żądany typ regulacji z menu podręcznego Efekt lub przeciągnij suwaki:
Temperatura
Dopasowuje temperaturę koloru obszaru obrazu, dzięki czemu kolor staje się cieplejszy lub chłodniejszy. Efekt temperatury filtra stopniowego pozwala ulepszać zdjęcia zrobione w warunkach mieszanego oświetlenia.
Tinta
Kompensuje poświatę koloru zielonego lub karmazynowego
Ekspozycja
Ustawia ogólną jasność obrazu. Zastosowanie korekcji lokalnej Ekspozycja pozwala osiągnąć efekty podobne do tradycyjnego rozświetlania lub przyciemniania.
Kontrast
Dopasowuje kontrast obrazu, wpływając głównie na półcienie.
Podświetlenia
Odzyskuje szczegóły w prześwietlonych obszarach obrazu
Cienie
Odzyskuje szczegóły w niedoświetlonych obszarach obrazu
Biele
Dopasowuje obszary białe na zdjęciu.
Czernie
Dopasowuje obszary czarne na zdjęciu.
Tekstura
Wygładza i uwydatnia szczegóły tekstury na zdjęciu. Przesuń suwak w lewo, aby wygładzić szczegóły; przesuń go w prawo, aby uwydatnić szczegóły. Po dostosowaniu suwaka Tekstura kolor lub tonacja nie ulegną zmianie.
Przejrzystość
Zwiększa głębię obrazu poprzez miejscowe zwiększenie kontrastu
Usuwanie zamglenia
Zmniejsza lub zwiększa istniejące zamglenie na zdjęciu.
Barwa
Dopasowuje barwę na zdjęciu. Wybierz opcję Zastosuj precyzyjne poprawki, aby wprowadzić dokładne poprawki.
Nasycenie
Dostosowuje jaskrawość koloru.
Wyostrzenie
Wzmacnia definicje krawędzi, aby uwypuklić szczegóły na zdjęciu. Wartość ujemna zmniejsza ostrość.
Szum
Redukuje szum luminancji, który może stać się widoczny po otwarciu obszarów cieni.
Mora
Usuwa artefakty mory lub aliasowanie kolorów
Usuń otoczkę
Usuwa kolory otoczki wzdłuż krawędzi
Kolor
Stosuje odcień do obszaru objętego korektą lokalną. Wybierz odcień, klikając próbkę koloru. Efekt koloru zostanie zachowany po przekształceniu zdjęcia na czarno-białe.
Inne efekty
Dodatkowe efekty są dostępne dla konkretnych zadań, takich jak wybielanie zębów, uwydatnianie tęczówek lub zmiękczenie odcieni skóry.
Uwaga: jeśli funkcja Przyciemnianie, Rozjaśnianie, Uwydatnianie tęczówki, Zmiękczenie skóry lub Wybielanie zębów nie jest dostępna, wybierz kolejno Lightroom Classic > Preferencje (Mac OS) lub Edycja > Preferencje (Windows). W panelu Ustawienia predefiniowane kliknij opcję Przywróć ustawienia predefiniowane korekt lokalnych.
-
Przeciągnij poszczególne suwaki efektów, aby zwiększyć lub zmniejszyć wartości.
-
(Tylko narzędzie Pędzel dopasowania) Określ opcje dla pędzla dopasowania A:
Rozmiar
Określa średnicę końcówki pędzla w pikselach.
Wtapianie
Tworzy łagodne przejścia między obszarem malowania pędzlem a sąsiednimi pikselami. Podczas używania pędzla odległość między wewnętrznym a zewnętrznym okręgiem odpowiada ilości wtapiania.
Przepływ
Kontroluje tempo nakładania dopasowania.
Maskowanie automatyczne
Ogranicza pociągnięcia pędzla do obszarów o podobnym kolorze.
Gęstość
Kontroluje wartość przezroczystości w pociągnięciu.
-
Przeciągnij na zdjęciu, aby zastosować efekt.
W początkowym punkcie aplikacji pojawi się pinezka , a tryb maski zmieni się na Edycja. W przypadku efektu filtru stopniowego trzy białe linie pomocnicze reprezentują środkowy, niski i wysoki zakres efektu.
Modyfikowanie filtra stopniowego i filtra promieniowego za pomocą elementów sterujących pędzlem
Możesz modyfikować maski Filtra stopniowego za pomocą ustawień pędzla. Po dodaniu maski wybierz opcję Pędzel obok pozycji Nowy/Edytuj, aby przejść do ustawień pędzli.
Zastosuj pędzle + i - (Usuwanie) odpowiednio do potrzeb. Program Lightroom Classic umożliwia dostosowanie trzech różnych pędzli filtra: A (+), B (+) i Usuwanie (-). Za ich pomocą można dostosować następujące ustawienia:
- Rozmiar: rozmiar pędzla
- Wtapianie: stopień wtapiania dla pędzla
- Przepływ: ilość farby nakładanej na obszar za każdym pociągnięciem. Na przykład, jeśli opcja Przepływ jest ustawiona na 20%, dla pierwszego pociągnięcia stosowana jest siła farby 20%. Kolejne pociągnięcie powoduje wzrost siły farby do 40%.
- Gęstość: maksymalna nieprzezroczystość farb pędzla. Jeśli na przykład ustawienie wynosi 40%, nieprzezroczystość farb pędzla nie będzie większa niż 40%.
Włącz opcję Maska automatyczna, aby malować wewnątrz krawędzi obszaru. Program Lightroom Classic maskuje obszar, aby pociągnięcia pędzlem nie wykraczały poza niego. Podczas malowania upewnij się, że centralna część pędzla znajduje się wewnątrz obszaru, który chcesz zamalować.
Aby zresetować wszystkie zmiany wprowadzone w trzech pędzlach: A, B i Usuwanie i przywrócić ich domyślne stany, kliknij Resetuj pędzle.
Edytowanie efektu pędzla dopasowania lub filtra stopniowego/filtra promieniowego
Aby edytować efekt pędzla dopasowania lub filtra stopniowego, można wykonać jedną z następujących czynności:
- Naciśnij klawisz H, aby ukryć lub wyświetlić pinezkę i linie pomocnicze filtra stopniowego lub wybierz tryb wyświetlania z menu Pokaż pinezki edycji na pasku narzędzi.
- Naciśnij klawisz O, aby ukryć lub wyświetlić nakładkę maski dla efektu narzędzia Pędzel dopasowania lub użyj opcji Pokaż wybraną nakładkę maski na pasku narzędzi.
- Naciśnij klawisze Shift+O, aby przełączać pomiędzy czerwoną, zieloną i białą nakładką maski efektu narzędzia Pędzel dopasowania.
- Przeciągnij suwaki efektów.
- Naciśnij klawisze Ctrl+Z (Windows) lub Command+Z (Mac OS), aby cofnąć historię wprowadzonych zmian.
- Kliknij przycisk Resetuj, aby usunąć wszystkie ustawienia wybranego narzędzia.
- Usuń efekt pędzla dopasowania lub filtra stopniowego, wybierając jego pinezkę i naciskając klawisz Delete.
- (Narzędzie Pędzel dopasowania) Przesuń wskaźnik nad pinezkę i przeciągnij podwójną strzałkę w prawo, aby zwiększyć efekt, lub w lewo, aby go zmniejszyć.
- (Narzędzie Pędzel dopasowania) Aby cofnąć część dopasowania, wybierz opcję Pędzel usuwania i zamaluj dopasowanie.
- (Narzędzie Filtr stopniowy) Przeciągnij pinezkę, aby przesunąć punkt środkowy efektu.
- (Narzędzie Filtr stopniowy) Umieść wskaźnik nad środkową białą linią, aż pojawi się zaokrąglona podwójna strzałka, a następnie przeciągnij go, aby obrócić efekt.
- (Narzędzie Filtr stopniowy) Przeciągnij zewnętrzną białą linię w kierunku krawędzi zdjęcia, aby zwiększyć efekt na tym końcu spektrum. Przeciągnij w kierunku środka zdjęcia, aby zakotwiczyć efekt na tym końcu spektrum.
Wprowadzanie korekt lokalnych za pomocą maski zakresu kolorów, luminancji lub głębi
Zaktualizowano w wydaniu programu Lightroom Classic z października 2018 r.
Korzystając z elementów sterujących Maska zakresu kolorów, Maska zakresu luminancji i Maska zakresu głębi , można szybko utworzyć na zdjęciu precyzyjny obszar maskujący, który umożliwia wprowadzanie korekt lokalnych.
Najpierw tworzysz szybkie początkowe zaznaczenie maskowania, używając Pędzli dopasowania, Filtra promieniowego lub Filtra stopniowego. Następnie należy zawęzić wybór, używając Narzędzia wyboru zakresu kolorów do próbkowania kolorów w obszarze maski, Narzędzia lub suwaka wyboru zakresu luminancji w celu ustawienia punktów końcowych zakresu luminancji maski zaznaczenia albo Narzędzia lub suwaka wyboru zakresu głębi w celu ustawienia punktów końcowych zakresu głębi maski zaznaczenia.
Praca z Maską zakresu głębi
depth-range-mask
Maska zakresu głębi jest dostępna tylko w przypadku zdjęć, które zawierają osadzone dane mapy głębi. Obecnie dotyczy to wyłącznie zdjęć HEIC wykonanych za pomocą urządzeń Apple iPhone 7+, 8+ i X, XS, XS MAX i XR (patrz lista obsługiwanych telefonów Apple iPhone) w trybie portretowym wbudowanej w telefon z systemem iOS aplikacji aparatu. W przypadku braku informacji o głębi zdjęcia opcja Głębia jest wyłączona na liście rozwijanej Maska zakresu.
Po utworzeniu początkowej maski zaznaczenia na zdjęciu za pomocą Pędzli dopasowania, Filtra promieniowego lub Filtra stopniowego możesz poprawić obszar maski w oparciu o zakres głębi zaznaczenia.
-
Wybierz zdjęcie do edycji w module Biblioteka i naciśnij przycisk D, aby przejść do modułu obróbki. Aby przełączyć się na inne zdjęcie w module obróbki, wybierz je z panelu Kolekcje lub taśmy filmowej.
Uwaga:
Aby zastosować korektę z maską zakresu głębi do istniejących obrazów HEIC (z osadzoną mapą głębi), których podglądy inteligentne zostały wygenerowane w programie Lightroom Classic CC 7.5, musisz ponownie wygenerować podglądy inteligentne dla takich obrazów po uaktualnieniu do najnowszej wersji programu Lightroom Classic. Dzięki temu informacje o mapie głębi zostaną zawarte w plikach podglądów inteligentnych. Wybierz pliki, dla których chcesz ponownie generować podglądy inteligentne, a następnie kliknij kolejno Biblioteka > Podglądy > Stwórz podglądy inteligentne.
-
Wybierz narzędzie Pędzel dopasowania, Filtr stopniowy lub Filtr stopniowy na pasku narzędzi modułu obróbki. Następnie utwórz początkową maskę zaznaczenia na konkretnym obszarze zdjęcia, który chcesz poprawić.
-
Z ustawień pędzla w panelu Dopasowanie po prawej stronie wybierz z listy rozwijanej ustawienia Maska zakresu typ Głębia. Domyślne ustawienie Maski zakresu to Wyłączone.
-
Aby wybrać zakres głębi w obrębie obszaru maski, wykonaj jedną z następujących czynności:
- Wyreguluj suwak Zakres, aby ustalić punkty końcowe wybranego zakresu głębi.
- Wybierz narzędzia wyboru zakresu głębi w panelu Maska zakresu. Kliknij i przeciągnij obszar na zdjęciu, który chcesz dostosować. Zaleca się wybór mniejszego obszaru za pomocą narzędzia wyboru zakresu głębi w celu zawężenia określonego zakresu głębi.
Narzędzie wyboru zakresu głębi pozwala na doprecyzowanie ustawienia suwaka zakresu w oparciu o wybrane opcje.
-
Zaznacz pole wyboru Pokaż mapę głębi, aby wyświetlić głębię obrazu w czerni i bieli. Część zdjęcia w kolorze białym oznacza pierwszy plan, natomiast część zdjęcia w kolorze czarnym oznacza tło. Kolor czerwony wskazuje obszar maskowany, który stanowi przecięcie głębi i zastosowanej korekty lokalnej.
-
Użyj suwaka Płynność, aby dostosować płynność wtopienia na końcach wybranego zakresu głębi.Uwaga:
Aby osiągnąć lepszy widok obszaru maski, naciśnij klawisz Alt (Windows) lub Option (Mac) podczas przesuwania suwaka Zakres lub Płynność. Uzyskasz czarno-białą wizualizację na zdjęciu.
Po poprawieniu obszaru maski możesz wprowadzać selektywne dopasowania z menu rozwijanego Efekt w celu precyzyjnej edycji zdjęcia.
Praca z Maską zakresu kolorów
Po utworzeniu początkowej maski zaznaczenia na zdjęciu za pomocą Pędzli dopasowania, Filtra promieniowego lub Filtra stopniowego możesz poprawić maskę zaznaczenia na podstawie kolorów próbkowanych w obszarze maski.
-
Wybierz zdjęcie do edycji w module Biblioteka i naciśnij przycisk D, aby przejść do modułu obróbki. Aby przełączyć się na inne zdjęcie w module obróbki, wybierz je z panelu Kolekcje lub taśmy filmowej.
-
Wybierz narzędzie Pędzel z paska narzędzi modułu obróbki. Następnie utwórz początkową maskę zaznaczenia na konkretnym obszarze zdjęcia, który chcesz poprawić.
-
Z ustawień pędzla w panelu Dopasowanie po prawej stronie wybierz z listy rozwijanej ustawienia Maska zakresu typ Kolor. Domyślne ustawienie Maski zakresu to Wyłączone.
-
Użyj narzędzia wyboru zakresu kolorów, aby pobrać próbkę koloru w obszarze maski. Wykonaj jedną z następujących czynności:
- Aby próbkować pojedynczy kolor w obszarze maski, kliknij Narzędzie wyboru zakresu kolorów w odpowiednim miejscu na zdjęciu.
- Aby zwiększyć precyzję wyboru koloru, wykonaj jedną z następujących czynności:
- Kliknij i przeciągnij obszar wokół kolorów na zdjęciu, które chcesz dostosować.
- Aby dodać próbki wielu kolorów, kliknij z wciśniętym klawiszem Shift. Możesz dodać maksymalnie pięć próbek kolorów, przytrzymując naciśnięty klawisz Shift podczas klikania na obrazie.
- Aby usunąć istniejącą próbkę koloru z maski zakresu kolorów, kliknij z wciśniętym klawiszem Option (Mac)/Alt(Win) próbkę, którą chcesz usunąć.
-
Wyreguluj suwak Ilość, aby zawęzić lub poszerzyć zakres wybranych kolorów.
Uwaga:Aby osiągnąć lepszy widok obszaru maski, naciśnij klawisz Alt (Windows) lub Option (Mac) podczas przesuwania suwaka Ilość. Uzyskasz czarno-białą wizualizację na zdjęciu.
Naciśnij klawisz Esc, aby wyłączyć próbkowanie koloru.
Po poprawieniu obszaru maski możesz wprowadzać selektywne dopasowania z menu rozwijanego Efekt w celu precyzyjnej edycji zdjęcia.
Praca z Maską zakresu luminancji
Po utworzeniu początkowej maski zaznaczenia na zdjęciu za pomocą Pędzli dopasowania, Filtra promieniowego lub Filtra stopniowego możesz poprawić obszar maski w oparciu o zakres luminancji zaznaczenia.
-
Wybierz zdjęcie do edycji w module Biblioteka i naciśnij przycisk D, aby przejść do modułu obróbki. Aby przełączyć się na inne zdjęcie w module obróbki, wybierz je z panelu Kolekcje lub taśmy filmowej.
-
Wybierz narzędzie Pędzel dopasowania, Filtr stopniowy lub Filtr stopniowy na pasku narzędzi modułu obróbki. Następnie utwórz początkową maskę zaznaczenia na konkretnym obszarze zdjęcia, który chcesz poprawić.
-
Z ustawień pędzla w panelu Dopasowanie po prawej stronie wybierz z listy rozwijanej ustawienia Maska zakresu typ Luminancja. Domyślne ustawienie Maski zakresu to Wyłączone.
-
Aby wybrać zakres luminancji w obrębie obszaru maski, wykonaj jedną z następujących czynności:
- Wyreguluj suwak Zakres, aby ustalić punkty końcowe wybranego zakresu luminancji.
- Wybierz narzędzie wyboru zakresu jasności w panelu Maska zakresu. Kliknij i przeciągnij obszar na zdjęciu, który chcesz dostosować. Zaleca się zaznaczenie małego obszaru w celu zawężenia określonego zakresu luminancji.
Narzędzie wyboru zakresu luminancji pozwala na doprecyzowanie ustawienia suwaka zakresu w oparciu o wybrane opcje.
-
Zaznacz pole wyboru Pokaż maskę luminacji, aby wyświetlić informacje o luminancji zdjęcia w czerni i bieli. Część oznaczona kolorem czerwonym przedstawia obszar maskowany, który stanowi przecięcie luminancji i zastosowania korekty lokalnej.
-
Użyj suwaka Płynność, aby dostosować płynność wtopienia na końcach wybranego zakresu luminancji.
Aby osiągnąć lepszy widok obszaru maski, naciśnij klawisz Alt (Windows) lub Option (Mac) podczas przesuwania suwaka Zakres lub Płynność. Uzyskasz czarno-białą wizualizację na zdjęciu.
Po poprawieniu obszaru maski możesz wprowadzać selektywne dopasowania z menu rozwijanego Efekt w celu precyzyjnej edycji zdjęcia.
Praca z wieloma korektami lokalnymi
Podczas stosowania i pracy z wieloma korektami lokalnymi należy pamiętać o następujących kwestiach:
Kliknij dowolną pinezkę, aby ją wybrać. Wybrana pinezka ma czarny środek. Niewybrane pinezki są białe.
Naciśnij jednokrotnie klawisz H, aby wyświetlić wybraną pinezkę; naciśnij ponownie klawisz H, aby ukryć wszystkie pinezki; naciśnij klawisz H po raz trzeci, aby wyświetlić wszystkie pinezki.
Po wybraniu narzędzia Pędzel dopasowania można edytować tylko pinezki dopasowania. Po wybraniu narzędzia Filtr stopniowy można edytować tylko pinezki filtra stopniowego do edycji.
Szuflada na narzędzia Pędzel dopasowania umożliwia określenie opcji dla dwóch pędzli: A i B. Wybierz pędzle, klikając literę lub przełączaj między pędzlami, naciskając klawisz ukośnika (/). Opcje pędzla pozostają wybrane niezależnie od wybranego efektu, aż do ich zmiany.
Tworzenie ustawień predefiniowanych efektów poprawek lokalnych
Aby utworzyć ustawienia predefiniowane poprawek lokalnych, wykonaj następujące czynności:
-
Za pomocą narzędzia Filtr stopniowy lub Pędzel dopasowania zastosuj efekt.
-
Z menu podręcznego Efekt wybierz polecenie Zapisz bieżące ustawienia jako nowe ustawienie predefiniowane.
-
W oknie dialogowym Nowe ustawienie predefiniowane wpisz nazwę w polu Nazwa ustawienia predefiniowanego i kliknij przycisk Utwórz.
Ustawienie predefiniowane pojawi się w menu podręcznym efektów.
Ustawienia predefiniowane narzędzia Pędzel dopasowania nie obejmują opcji pędzla.