Informatie over CSS (Cascading Style Sheets)

Cascading Style Sheets (CSS) bestaan uit een verzameling opmaakregels die het uiterlijk van de inhoud op een webpagina bepalen. Bij het gebruik van CSS-stijlen voor de opmaak (indeling) van een pagina scheidt men de inhoud van de presentatie ervan. De inhoud van uw pagina (de HTML-code) bevindt zich in het HTML-bestand, terwijl de CSS-regels die de presentatie van de code bepalen, zich in een ander bestand (een externe stijlpagina) of in een ander deel van het HTML-document (doorgaans de kopsectie) bevinden. Door de inhoud te scheiden van de presentatie wordt het veel gemakkelijker om het uiterlijk van uw site te onderhouden vanaf een centrale locatie, omdat u telkens wanneer u een wijziging aanbrengt, nu niet elke eigenschap op elke pagina hoeft bij te werken. Het scheiden van de inhoud van de presentatie leidt ook tot meer eenvoudige en schonere HTML-code, hetgeen weer leidt tot kortere laadtijden in de browser en een vereenvoudigde navigatie voor mensen met toegankelijkheidsproblemen (bijvoorbeeld bezoekers die schermlezers gebruiken).

CSS biedt een grote mate van flexibiliteit in en controle over het precieze uiterlijk van uw pagina. Met CSS hebt u controle over een groot aantal teksteigenschappen, waaronder specifieke lettertypen en tekengroottes, vet, cursief, onderstreept en tekstschaduwen, tekstkleur en achtergrondkleur, de kleur en onderstreping van koppelingen, en nog veel meer. Bij gebruik van CSS voor de controle van uw lettertypen kunt u ook zorgen voor een meer consistente afhandeling van uw pagina-indeling en het uiterlijk in meerdere browsers.

Naast tekstopmaak kunt u CSS ook gebruiken voor de controle over de opmaak en wijze van positioneren van elementen op blokniveau in een webpagina. Een element op blokniveau is een zelfstandig stuk inhoud dat in HTML doorgaans wordt gescheiden door een nieuwe regel en visueel wordt opgemaakt als een blok. Zo maakt u met h1-tags, p-tags en div-tags bijvoorbeeld elementen op blokniveau op een webpagina. Voor elementen op blokniveau kunt u marges en randen instellen, terwijl u ze op een specifieke locatie kunt positioneren, ze van een achtergrondkleur kunt voorzien, de tekst erin kunt laten zweven, enzovoort. Het manipuleren van elementen op blokniveau bestaat in wezen uit de manier waarop u uw pagina's opmaakt met CSS.

Over CSS-regels

Een CSS-opmaakregel bestaat uit twee delen: de kiezer en de declaratie (of, in de meeste gevallen, een blok declaraties). De kiezer is een term (zoals p, h1, een klassenaam of een id) waarmee het opgemaakte element wordt aangeduid, terwijl het declaratieblok bepaalt wat de stijleigenschappen zijn. In het volgende voorbeeld is h1 de kiezer, terwijl alles wat tussen de accolades ({}) staat, het declaratieblok is:

Een afzonderlijke declaratie bestaat uit twee delen, de eigenschap (zoals font-family) en de waarde (zoals Helvetica). In de vorige CSS-regel is een bepaalde stijl gemaakt voor de h1-tags: de tekst voor alle h1-tags die zijn gekoppeld aan deze stijl, heeft een grootte van 16 pixels, staat in het lettertype Helvetica en is vet.

De stijl (die afkomstig is van een regel, of een verzameling regels) is ondergebracht op een plaats die anders is dan de feitelijke tekst die ermee wordt opgemaakt: doorgaans in een externe stijlpagina, of in de kopsectie van een HTML-document. Op deze manier kan één regel voor h1-tags worden toegepast op vele tags tegelijk (en in het geval van externe stijlpagina's kan de regel worden toegepast op vele tags tegelijk op vele verschillende pagina's). Daarom biedt CSS een bijzonder eenvoudige manier van bijwerken. Wanneer u een CSS-regel op één plaats bijwerkt, wordt de opmaak van alle elementen die de gedefinieerde stijl gebruiken, automatisch bijgewerkt naar de nieuwe stijl.

In Dreamweaver kunt u de volgende typen stijlen definiëren:

• Klassenstijlen, waarmee u stijleigenschappen kunt toepassen op elk element of alle elementen op de pagina.

• Stijlen voor HTML-tags, waarmee de opmaak voor een bepaalde tag opnieuw definieert, zoals h1. Wanneer u een CSS-stijl voor de tag h1 maakt of wijzigt, wordt alle tekst die wordt opgemaakt met de tag h1, onmiddellijk bijgewerkt.

• Geavanceerde stijlen, waarmee u de opmaak van een bepaalde combinatie van elementen opnieuw definieert, of zelfs van andere vormen van kiezers zoals deze zijn toegestaan door CSS (bijvoorbeeld de kiezer td h2 die wordt toegepast telkens wanneer een kop h2 binnen een cel in een tabel voorkomt.) Met geavanceerde stijlen kan ook de opmaak van tags die een bepaald id-kenmerk bevatten, opnieuw worden gedefinieerd (bijvoorbeeld de stijlen die worden gedefinieerd met #mijnStijl, gelden voor alle tags die het kenmerk-waardepaar id="mijnStijl" bevatten).

CSS-regels kunnen zijn ondergebracht op de volgende locaties:

Verzamelingen CSS-regels die zijn of worden opgeslagen in een afzonderlijk, extern CSS-bestand (.css - niet een HTML-bestand). Dit bestand wordt gekoppeld naar een of meer pagina's van een website met een koppeling of een regel met @import in de kopsectie van een document.

Verzamelingen CSS-regels die zijn opgenomen in een tag style in de kopsectie van een HTML-document.

Gedefinieerd binnen specifieke vormen van tags door een HTML-document heen. (Het gebruik van inline stijlen wordt afgeraden.)

Dreamweaver herkent stijlen die in bestaande documenten zijn gedefinieerd, zolang deze voldoen aan de richtlijnen voor CSS-stijlen. Dreamweaver geeft de meeste toegepaste stijlen ook rechtstreeks weer in de ontwerpweergave. (Het gebruik van de voorbeeldweergave in een browservenster biedt echter de meest accurate “live”-weergave van de pagina.) Bepaalde CSS-stijlen worden anders weergegeven in Microsoft Internet Explorer, Netscape, Opera, Apple Safari of andere browsers, terwijl weer andere stijlen momenteel door geen enkele browser worden ondersteund.

Over CSS-stijlen

De term naast elkaar verwijst naar de manier waarop een browser uiteindelijk stijlen voor specifieke elementen op een webpagina weergeeft. Drie verschillende bronnen zijn verantwoordelijk voor de stijlen die u op een webpagina ziet: de stijlpagina die is gemaakt door de auteur van de pagina, de (eventuele) aangepaste stijlselecties van de gebruiker en de standaard stijl van de browser zelf. In de voorgaande onderwerpen wordt het maken van stijlen voor een webpagina beschreven als de auteur van zowel de webpagina als de stijlpagina die aan die pagina is gekoppeld. Maar browsers hebben ook hun eigen standaard stijlpagina's die de weergave van webpagina's opleggen en gebruikers kunnen ook hun browsers aanpassen door selecties te maken waarmee de weergave van webpagina's wordt aangepast. De uiteindelijke weergave van een webpagina is het resultaat van het samenkomen (of “trapsgewijs weergeven") van de regels van deze drie bronnen om de webpagina optimaal weer te geven.

Een veelgebruikte tag (de alineatag of <p>-tag) illustreert het concept. Browsers hebben standaard stijlpagina's die het lettertype en de tekengrootte voor alineatekst (dat wil zeggen, tekst die tussen<p>-tags in de HTML-code staat) definiëren. In Internet Explorer wordt bijvoorbeeld alle standaardhoofdtekst, met inbegrip van alineatekst, standaard in Times New Roman, Normale grootte lettertype weergegeven.

Als de auteur van een webpagina kunt u echter een stijlpagina maken die de standaardstijl van de browser voor het alinealettertype en de alineatekengrootte vervangt. U kunt bijvoorbeeld in uw stijlpagina de volgende regel maken:

Als een gebruiker de pagina laadt, worden de standaardinstellingen voor de alineatekst van de browser vervangen door het alinealettertype en de tekengrootte die u als auteur hebt ingesteld.

Gebruikers kunnen selecties maken om de browserweergave optimaal aan te passen voor eigen gebruik. In Internet Explorer kunnen gebruikers bijvoorbeeld Beeld > Tekengrootte > Extra groot selecteren om het paginalettertype uit te breiden naar een grootte die beter leesbaar is als ze vinden dat het lettertype te klein is. Uiteindelijk (tenminste in dit geval) vervangt de selectie van de gebruiker zowel de standaardstijlen van de browser voor de alineatekengrootte als de alineastijlen die door de auteur van de webpagina zijn gemaakt.

Overerving is een ander belangrijk deel van de getrapte versie. Eigenschappen voor de meeste elementen op een webpagina worden overgeërfd. Alineatags erven bijvoorbeeld bepaalde eigenschappen van de body-tag over, span-tags voor een lijst met opsommingstekens erven bepaalde eigenschappen van alineatags over, enzovoort. Bijvoorbeeld wanneer u in uw stijlpagina de volgende regel maakt:

Alle alineatekst op uw webpagina (en tekst die eigenschappen overerft van de alinetag) zal Arial en cursief zijn, omdat de alineatag deze eigenschappen van de body-tag overerft. U kunt echter specifieker worden met uw regels en stijlen maken die de standaardformule voor overerving vervangen. Bijvoorbeeld wanneer u in uw stijlpagina de volgende regel maakt:

Alle standaardhoofdtekst zal Arial en cursief zijn, behalve (overgeërfde) alineatekst, die zal worden weergegeven als Courier normal (niet-cursief). Technisch gezien neemt de alineatag eerst de eigenschappen over die zijn ingesteld voor de body-tag, maar negeert deze eigenschappen vervolgens omdat voor de tag zelf eigenschappen zijn gedefinieerd. Met andere woorden, hoewel pagina-elementen over het algemeen eigenschappen van erboven overnemen, wordt met de rechtstreekse toepassing van een eigenschap op een tag altijd de standaardformule voor overname vervangen.

De combinatie van alle factoren die hierboven werden besproken en andere factoren zoals CSS-specificiteit (een systeem dat een verschillend belang geeft aan bepaalde CSS-regels) en de volgorde van CSS-regels, maken uiteindelijk een complexe getrapte versie waarin items met hogere prioriteiten eigenschappen die lagere prioriteiten hebben vervangen. Voor meer informatie over de regels die de getrapte versie, overerving en specificiteit bepalen, gaat u naar www.w3.org/TR/CSS2/cascade.html.

Over tekstopmaak en CSS

Standaard gebruikt Dreamweaver CSS (Cascading Style Sheets) voor de opmaak van tekst. De stijlen die u toepast op de tekst met de eigenschappencontrole of menuopdrachten, maken CSS-regels die worden ingebed in de kop van het huidige document.

U kunt ook het deelvenster CSS ontwerpen gebruiken om CSS-regels en -eigenschappen te maken en te bewerken. Het deelvenster CSS ontwerpen is een veel robuustere editor dan de eigenschappencontrole en in het venster worden alle voor het huidige document gemaakte CSS-regels weergegeven, ongeacht of deze regels zijn ingesloten in de kop van het document of in een externe stijlpagina. Adobe raadt u aan het deelvenster CSS ontwerpen te gebruiken (en niet de eigenschappencontrole) als belangrijkste hulpmiddel voor het maken en bewerken van uw CSS. Hierdoor wordt uw code schoner en onderhoudsvriendelijker.

Zie Pagina's opmaken met CSS ontwerpen voor meer informatie over CSS ontwerpen.

Naast door u gemaakte stijlen en stijlpagina's kunt u ook stijlpagina's gebruiken die zijn meegeleverd bij Dreamweaver om stijlen toe te passen op uw documenten.

Ga naar www.adobe.com/go/vid0153_nl voor een zelfstudie over het opmaken van tekst met CSS.

Over steno-CSS-eigenschappen

De CSS-specificatie staat toe dat u stijlen maakt met een verkorte syntaxis die steno-CSS wordt genoemd. Met steno-CSS kunt u de waarden van verschillende eigenschappen opgeven met één declaratie. Zo kunt u met de eigenschap font de eigenschappen font-style, font-variant, font-weight, font-size, line-height en font-family instellen voor een enkele regel.

Een belangrijk punt om te onthouden bij het gebruik van steno-CSS is dat aan waarden die worden weggelaten in een steno-CSS-eigenschap, de standaardwaarde wordt toegewezen. Hierdoor worden pagina's mogelijk incorrect weergegeven wanneer aan twee of meer CSS-regels dezelfde tag wordt toegewezen.

Zo gebruikt de regel voor h1 hieronder de lange versie van de CSS-syntaxis. Zoals u ziet, is aan de eigenschappen font-variant, font-stretch, font-size-adjust en font-style de standaardwaarde toegewezen.

Maar als de regel wordt herschreven als één steno-eigenschap, kan deze er als volgt uitzien:

Als weggelaten waarden zijn geschreven met de stenonotatie, wordt automatisch de standaardwaarde hieraan toegewezen. Daarom ontbreken in het vorige stenovoorbeeld de tags font-variant, font-style, font-stretch en font-size-adjust.

Als u op meer dan een locatie stijlen hebt gedefinieerd (bijvoorbeeld zowel ingebed in een HTML-pagina als geïmporteerd uit een externe stijlpagina) met behulp van zowel de korte als de lange vorm van de CSS-syntaxis, dient u niet te vergeten dat weggelaten eigenschappen in een stenoregel eigenschappen die expliciet zijn bepaald in een andere regel, kunnen onderdrukken (of trapsgewijs plaatsen).

Dit is dan ook de reden dat Dreamweaver standaard de lange vorm van de CSS-notatie gebruikt. Dit voorkomt mogelijke problemen die ontstaan wanneer een stenoregel een regel onderdrukt die is geschreven met de lange versie. Als u een webpagina die is gecodeerd met steno-CSS-notatie opent in Dreamweaver, moet u rekening mee houden dat Dreamweaver alle nieuwe CSS-regels maakt met de lange versie. U kunt opgeven hoe Dreamweaver CSS-regels maakt en bewerkt, door de voorkeuren voor CSS-bewerkingen te wijzigen in de categorie CSS-stijlen van het dialoogvenster Voorkeuren (Bewerken > Voorkeuren in Windows; Dreamweaver > Voorkeuren op de Macintosh).

Dreamweaver en CSS

In Dreamweaver kunt u op verschillende manieren met CSS werken:

• U kunt CSS ontwerpen gebruiken om uw CSS met minimale codering te maken. Zie Pagina's opmaken met CSS ontwerpen voor meer informatie. 
• U kunt uw CSS ook handmatig coderen. Voor meer informatie over versleutelingsfuncties die door Dreamweaver worden aangeboden, zie Coderingsomgeving in Dreamweaver.
• Als u met liever wilt werken met Sass-, Scss- of Less-bestanden, kunt u uw bestanden coderen met de gewenste syntaxis en deze in Dreamweaver gebruiken. Zie CSS-preprocessors voor meer informatie.