Renk hakkında

Resimlere renk uygulamak, sık kullanılan Adobe Illustrator görevlerindendir; renk modelleri ve renk uzayları hakkında bilgi sahibi olmayı gerektirir. Doğru renk modelini ve renk tanımlarını kullanabilmek için çiziminizin yayınlanacağı nihai ortamı göz önünde bulundurun.

Renk modelleri, dijital grafiklerde gördüğünüz ve kullandığınız renkleri tanımlar. RGB, CMYK veya HSB gibi her renk modeli, rengi tanımlamak ve sınıflandırmak için farklı bir yöntemi temsil eder. Renk modellerinde, rengin görülebilen tayfını temsil etmek için sayısal değerler kullanılır.

Renk uzayı, renk modelinin bir varyantıdır ve kendine özgü bir renk gamutuna (aralığa) sahiptir. Örneğin, RGB renk modeline göre şu renk uzayları bulunur: Adobe® RGB, sRGB ve Apple® RGB. Bu renk uzaylarından her birinde renkler aynı üç eksen (R, G ve B) kullanılarak tanımlanmakla birlikte, bunların gamutları birbirinden farklıdır.

Bilgisayar monitörü ve yazıcı gibi, iş akışınız içindeki farklı cihazlar farklı renk uzaylarıyla ve her biri farklı gamutlarda çalışır. Bilgisayarınızın renk gamutu içindeki bazı renkler, mürekkep püskürtmeli yazıcınızın gamutu içinde değildir ve bunun tersi de geçerlidir. Renk bir cihazda üretilemezse o cihazın renk uzayı dışında olduğu kabul edilir. Başka bir deyişle, renk gamut dışıdır.

Görüntü bir cihazdan başkasına geçtiğinde, görüntünün renkleri değişebilir, çünkü her cihaz, RGB veya CMYK değerlerini kendi renk uzayına göre yorumlar. Örneğin, bir monitörde görüntülenen bütün renklerin, bir masaüstü yazıcısının çıktısıyla tamı tamına eşleşmesi mümkün değildir. Yazıcı, CMYK renk uzayıyla çalışır; monitörse RGB renk uzayıyla çalışır. Gamutları birbirinden farklıdır. Mürekkeplerin ürettiği bazı renkler monitörde gösterilemez; monitörde gösterilen bazı renklerse, mürekkep kullanılarak kağıt üzerinde aynı şekilde yeniden üretilemez.

Renk iş akışınız, belgeleri cihazlar arasında aktarmayı içeriyorsa süreç boyunca renkleri korumanıza ve düzenlemenize yardımcı olması için bir renk yönetim sistemi (CMS) kullanmak isteyebilirsiniz.

RGB, CMYK, HSB, Lab ve Gri Tonlama renk modelleri

RGB

Görünür tayfın büyük bir yüzdesi, kırmızı, yeşil ve mavi (RGB) ışığı çeşitli oranlarda ve yoğunluklarda karıştırarak verilebilir. Bu temel renkler, birbirleriyle örtüştükleri yerlerde siyan, macenta ve sarı rengi oluştururlar.

RGB renklere artırıcı renkler adı verilir çünkü kırmızı, yeşil ve mavi renkleri birbirine ekleyerek beyaz rengi oluşturursunuz. Artırıcı renkler, aydınlatmada, televizyonda ve bilgisayar monitörlerinde kullanılır. Örneğin monitörünüzde renkler, ışığın kırmızı, yeşil ve mavi fosforlar üzerinden gönderilmesiyle oluşturulur.

Renk değerleriyle, RGB renk modeline dayanan RGB renk modunu kullanarak çalışabilirsiniz. RGB modunda, RGB bileşenlerinden her biri 0 (siyah) ile 255 (beyaz) arasında değişen bir değer kullanır. Örneğin, açık kırmızı bir rengin R değeri 246, G değeri 20, B değeri 50 olabilir. Her üç bileşenin değeri aynı olduğunda sonuç, grinin bir tonudur. Her üç bileşenin değeri de 255 olduğunda sonuç, saf beyazdır; bütün bileşenlerin değeri 0 olduğunda sonuç, saf siyahtır.

Illustrator ayrıca, Web Uyumlu RGB adı verilen ve sadece Web'de kullanmaya uygun olan RGB renkleri içeren, değiştirilmiş bir RGB renk modunu içerir.

CMYK

RGB modelinde renkleri oluşturmak için bir ışık temel alınırken, CMYK modelinde, kağıda basılan mürekkebin ışığı emme özelliği temel alınır. Beyaz ışık yarı saydam mürekkeplere çarptığında, ışık tayfının bir bölümü emilir. Emilmeyen renk, göze geri yansıtılır.

Saf siyan (C), macenta (M) ve sarı (Y) boya birleştirildiğinde, tüm renkler emilerek (veya çıkartılarak), siyah ortaya çıkar. Bu nedenle bunlara eksiltici renkler adı verilir. Daha iyi gölge yoğunluğu elde etmek için siyah (K) mürekkep eklenir. (Siyah renk, diğer renklerin referans aldığı "key" (anahtar) renk olduğundan ve B harfi mavi için kullanıldığından K harfi eklenmiştir.) Renklerin, bu mürekkeplerin kombine edilmesiyle oluşturulmasına “dört renkli proses baskı” adı verilir.

Renk değerleriyle, CMYK renk modeline dayanan CMYK renk modunu kullanarak çalışabilirsiniz. CMYK modunda, CMYK proses mürekkeplerinin her biri %0 ile %100 arasında değişen bir değer kullanır. En açık renklere, proses mürekkep renklerinin en küçük yüzdeleri atanmıştır; daha koyu renklerin daha yüksek yüzde değerleri vardır. Örneğin, açık bir renk, %2 siyan, %93 macenta, %90 sarı ve %0 siyah içerebilir. CMYK nesnelerde, düşük yüzdeler beyaza daha yakındır; yüksek mürekkep yüzdeleriyse siyaha daha yakındır.

Proses mürekkepler kullanılarak basılacak bir belge hazırlarken CMYK kullanın.

HSB

Rengin insan tarafından algılanışına dayanan HSB modeli, rengin üç temel özelliğini tanımlar:

Nesne üzerinden yansıtılan veya içinden aktarılan renk. Standart renk tekerleği üzerinde, 0° ile 360° arasında ifade edilen bir konumla ölçülür. Gündelik kullanımda ton, rengin adıyla tanımlanır; sözgelimi kırmızı, turuncu veya yeşil.

Rengin kuvveti veya saflığı (bazen kroma adı verilir). Doygunluk, tonla orantılı olarak gri miktarını temsil eder ve %0 (gri) ile %100 (tam doygun) arasında bir yüzde değeriyle ölçülür. Standart renk tekerleğinde doygunluk, ortadan kenara doğru artar.

Rengin göreli açıklığı veya koyuluğu % 0 (siyah) ile % 100 (beyaz) arasında bir yüzde değeriyle ölçülür.

Lab

CIE Lab renk modeli, rengin insan tarafından algılanışına dayanır. Kendini ışığın bütün yönlerine ilişkin standartlar oluşturmaya adamış bir kuruluş olan Commission Internationale d'Eclairage (CIE) örgütü tarafından oluşturulmuş birkaç modelden biridir.

Lab modelindeki sayısal değerler, normal görme yeteneğine sahip bir kişinin gördüğü bütün renkleri tanımlar. Lab modelinde renkler, bir cihazın (sözgelimi monitör, masaüstü yazıcı veya dijital kamera) renkleri oluşturmak için belirli bir renklendiriciden ne kadarına gerek olduğuna değil de bir rengin nasıl göründüğüne dayandığından, Lab modeli, cihazdan bağımsız bir renk modeli olarak kabul edilir. Renk yönetimi sistemleri Lab modelini, bir rengi bir renk uzayından başka bir renk uzayına, sonuçları önceden tahmin edilebilecek şekilde dönüştürmek için bir renk referansı olarak kullanır.

Illustrator uygulamasında Lab modelini, spot renk örnekleri oluşturmakta, görüntülemekte ve çıktısını almakta kullanabilirsiniz. Ancak, Lab modunda belge oluşturamazsınız.

Gri Tonlama

Gri tonlamada, bir nesneyi temsil etmek için siyahın tonları kullanılır. Gri tonlamalı her nesnenin, %0 (beyaz) ile %100 (siyah) arasında değişen bir parlaklık değeri vardır. Siyah beyaz veya gri tonlamalı tarayıcılar kullanılarak üretilen görüntüler, gri tonlamalı olarak görüntülenen tipik örneklerdir.

Gri tonlama ayrıca, renkli çizimleri yüksek kalitede siyah beyaz çizimlere dönüştürmenize olanak tanır. Bu durumda Adobe Illustrator, orijinal çizimdeki tüm renk bilgilerini atar; dönüştürülen nesnenin gri düzeyleri (tonlar), orijinal nesnelerin renk parlaklığını temsil eder.

Gri tonlamalı nesneleri RGB'ye dönüştürdüğünüzde, her nesnenin renk değerleri, o nesnenin önceki gri değerine atanır. Gri tonlamalı bir nesneyi CMYK nesneye de dönüştürebilirsiniz.

Spot ve proses renkler

Renkleri ticari baskılarda iki ana mürekkep türüne karşılık gelen spot ve proses renk türleri olarak atayabilirsiniz. Renk Örnekleri panelinde rengin adının yanında görünen simgeleri kullanarak rengin renk türünü tanımlayabilirsiniz.

Spot renkler

Spot renk, proses mürekkeplerin yerine veya bu mürekkeplere ek olarak kullanılan ve baskı makinesinde kendi baskı kalıbını gerektiren, önceden karıştırılmış özel bir mürekkeptir. Az renk belirtildiğinde ve renk doğruluğu çok önemli olduğunda spot renkler kullanın. Spot renk mürekkepleri proses renk gamutunun dışındaki renkleri üretir. Ancak, yazdırılan spot rengin tam görünümü, belirttiğiniz renkler veya renk yönetimiyle değil, ticari baskı servisi tarafından karıştırılan mürekkep ve üzerine yazdırıldığı kağıdın birleşimiyle saptanır. Spot renk değerleri belirlediğinizde, sadece monitörünüz ve bileşik yazıcı (bu cihazların gamut sınırlamalarına tabi) için benzetilen rengin görünümünü tanımlarsınız.

Spot renk belirlerken aşağıdaki kuralları göz önünde bulundurun:

• Yazdırılan belgelerde en iyi sonuçlar için ticari baskı servisiniz tarafından desteklenen renk eşleştirme sisteminden bir spot renk belirleyin. Yazılımla birlikte birçok renk eşleştirme sistemi kitaplığı verilir.

• Daha az spot renk kullanın. Oluşturduğunuz her spot renk baskı makinesi için ek spot renk yazdırma plakası oluşturarak yazdırma maliyetlerinizi artıracaktır. Dörtten fazla renge gereksinim duyacağınızı düşünüyorsanız, belgenizi proses renkler kullanarak yazdırmayı değerlendirin.

• Nesne spot renkler içeriyor ve asetat içeren başka bir nesneyle çakışıyorsa, EPS formatına aktarırken, Yazdır iletişim kutusunu kullanarak spot renkleri proses renklere dönüştürürken veya Illustrator ya da InDesign dışındaki bir uygulamada renk ayrımları oluştururken istenmeyen sonuçlar oluşabilir. En iyi sonuçlar için, yazdırmadan önce düzleştirme saydamlığının etkilerinin yazılımla provasını oluşturmak üzere Düzleştirici Önizleme veya Ayrımlar Önizlemesi'ni kullanın. Ek olarak, yazdırma veya dışa aktarma öncesinde InDesign uygulamasındaki Mürekkep Yöneticisi'ni kullanarak spot renkleri proses renklerine dönüştürebilirsiniz.

• Proses renk işinin alanları üzerine cila uygulamak için spot renk baskı kalıbı kullanabilirsiniz. Bu durumda, yazdırma işinizde dördü proses mürekkep ve biri spot ciladan oluşmak üzere toplam beş mürekkep kullanılır.

Proses renkler

Proses renk, dört standart proses mürekkebin birleşimi yazdırılarak kullanılır: siyan, macenta, sarı ve siyah (CMYK). Söz konusu işte çok fazla renk kullanmak gerektiğinde ve tek spot mürekkepler kullanmanın pahalı veya elverişsiz olduğu durumlarda (renkli fotoğraflar yazdırmak gibi) proses renkler kullanın.

Proses renk belirlerken aşağıdaki kuralları göz önünde bulundurun:

• Yüksek kaliteli bir yazdırma belgesinde en iyi sonuçları elde etmek için proses renk referans grafiklerinde yazdırılan CMYK değerlerini (ticari baskı hizmetinde sunulanlar gibi) kullanarak proses renkler belirleyin.

• Proses rengin son renk değerleri CMYK içindeki değerleri olduğundan, RGB (veya InDesign içinde LAB) proses renk belirliyorsanız renk ayrımları yazdırdığınızda bu renk değerleri CMYK'ye dönüştürülür. Bu dönüştürmeler, renk yönetim ayarlarınıza ve belge profiline bağlı olarak farklılık gösterir.

• Uygun şekilde bir renk yönetim sistemi kurduğunuzdan ve renk önizlemesi için bunun sınırlamalarını iyi anladığınızdan emin olmadıkça, proses rengi monitörünüzde nasıl göründüğüne bağlı olarak belirlemeyin.

• CMYK, genelde kullanılan monitörlere göre daha küçük renk gamutuna sahip olduğundan, sadece çevrimiçi görüntülemeye yönelik belgelerde proses renkler kullanmaktan kaçının.

• Illustrator ve InDesign, proses rengi global veya global olmayan olarak belirleyebilmenizi sağlar. Illustrator'da global proses renkler, global proses rengin renk örneğini değiştirdiğinizde o rengi kullanan tüm nesnelerin güncellenmesi için global proses renkler, Renk Örnekleri panelindeki renk örneğine bağlı kalır. Global olmayan proses renkler düzenlendiğinde belgenin tümünde otomatik olarak güncellenmez. Proses renkler varsayılan olarak global değildir. InDesign'da nesnelere bir renk örneği uyguladığınızda renk örneği otomatik olarak global proses renk olarak uygulanır. Global olmayan renk örnekleri, Renk panelinde düzenleyebileceğiniz adlandırılmamış renklerdir.

Spot ve proses renkleri birlikte kullanma

Bazen proses ve spot renkleri aynı işte kullanmak pratik bir uygulamadır. Örneğin, proses renk kullanarak fotoğrafların üretildiği yıllık bir raporun aynı sayfalarında şirket logosunun tam rengini yazdırmak için bir spot mürekkep kullanabilirsiniz. Ayrıca proses renk işinin alanları üzerine cila uygulamak için spot renk baskı kalıbı da kullanabilirsiniz. Her iki durumda da, yazdırma işinizde dördü proses mürekkep ve biri spot mürekkep veya ciladan oluşmak üzere toplam beş mürekkep kullanılır.

InDesign ve Illustrator'da renkleri karşılaştırma

Illustrator ve InDesign'daki renkler arasındaki farkları öğrenmek için bkz. InDesign ve Illustrator'da renkleri karşılaştırma.

İlgili kaynaklar

• Renklerin tutarlılığını koruma
• Renk seçme
• Rengi ayarlama

Bizimle iletişime geçin