Poprawianie jakości wydruków w kolorze z programu Photoshop

Ten dokument zawiera podstawowe instrukcje przeznaczone dla osób, które:

• pracują z obrazami RGB utworzonymi w programie Photoshop lub przechwyconymi za pomocą aparatu cyfrowego lub skanera,
• chcą drukować obrazy za pomocą drukarki atramentowej.

Ten dokument nie zawiera instrukcji przeznaczonych dla osób, które:

• potrzebują mierzalnej dokładności odtwarzania kolorów,
• chcą tylko opublikować obrazy w sieci Web,
• drukują obrazy przez wysłanie ich do serwisu online,
• przygotowują obrazy do wydrukowania za pomocą prasy drukarskiej,
• pracują z obrazami w trybie kolorów CMYK.

Czym jest zarządzanie kolorami?

Zarządzanie kolorami oznacza technologię i procesy używane w celu zagwarantowania, że kolory zostaną przedstawione w możliwie najbardziej wierny sposób na wielu urządzeniach. Żadne urządzenie wyświetlające ani drukarka nie może przedstawić zakresu jasności i kolorów widocznych ludzkim okiem i nigdy dwa urządzenia (ani różne rodzaje papieru do drukowania) nie przedstawiają dokładnie takiego samego zakresu jasności i kolorów.

Ponadto różne urządzenia tego samego typu reagują w różny sposób: po odłączeniu jednego modelu monitora i podłączeniu innego bez zmiany ustawień oprogramowania obrazy na nowym monitorze będą wyglądać inaczej. W przypadku wymiany papieru w drukarce bez zmiany ustawień oprogramowania obrazy na nowym papierze będą wyglądać inaczej.

Problemy te można rozwiązać za pomocą funkcji zarządzania kolorami. Można uzyskać dość dobre rezultaty, wykonując pewne proste procedury przy użyciu minimalnej ilości sprzętu i z poświęceniem niewielkiej ilości czasu. Jeśli potrzebne są rezultaty z perfekcyjną i mierzalną dokładnością, wymagane są bardziej złożone procedury i sprzęt. W tym dokumencie przedstawiono głównie najprostsze rozwiązania. Funkcja zarządzania kolorami może zapewnić taką wierność, na jaką pozwalają prawa fizyki, ale zawsze będzie występować różnica między monitorem i wydrukiem (zobacz poniżej). Co najważniejsze — funkcja zarządzania kolorami sprawia, że różnice te są spójne i przewidywalne. Wydruki nie będą czasami zielone, a innym razem różowe lub nie powstaną niespodziewanie ciemne lub jasne.

Czym są profile kolorów?

Funkcja zarządzania kolorami opiera się na użyciu profili kolorów. Do naszych celów istnieją dwa rodzaje profili kolorów:

Przestrzeń kolorów ProPhotoRGB jest przydatna dla osób, które chcą mieć gwarancję, że podczas przechwytywania obrazu zachowają wszystkie możliwe informacje dotyczące kolorów. Jest to jedna z tych funkcji, której „prawdopodobnie chcemy użyć, tylko jeśli już wiemy, dlaczego chcemy jej użyć” i jest ona bardziej odpowiednia dla drukarek najwyższej klasy. W przypadku używania ProPhotoRGB jako przestrzeni roboczej trzeba przede wszystkim mieć świadomość, że aby uniknąć ponoszenia kosztów związanych z tymi dodatkowymi kolorami i większym ryzykiem powstania podziału na przedziały (widoczne granice pomiędzy kolorami) na obrazach, należy pracować w trybie 16-bitowym. Przestrzeń robocza ProPhotoRGB może przedstawiać o wiele więcej kolorów, nawet o wiele więcej niż AdobeRGB, m.in. względnie małą liczbę kolorów, które mogą być drukowane na drukarkach atramentowych najwyższej klasy, ale które nie mogą być przedstawiane w przestrzeni roboczej AdobeRGB. Przestrzeń obejmuje również ogromną liczbę kolorów, które mogą być przechwycone przez aparaty cyfrowe, ale nie mogą być wyświetlane na dowolnym urządzeniu wyjściowym lub drukarce, a także jeszcze więcej kolorów, które są widoczne ludzkim okiem, ale których nie można przechwycić za pomocą dowolnego urządzenia wejściowego lub wyświetlić przy użyciu dowolnego urządzenia wyjściowego. Jakie jest przeznaczenie wszystkich tych kolorów, jeśli nie można ich wyświetlić ani wydrukować? Po pierwsze można mieć pewność, że żadne informacje przechwycone przez aparat nie zostaną usunięte, chyba że okaże się to absolutnie niezbędne (np. w przypadku tworzenia pliku). Można np. wprowadzić dużą zmianę odcienia/nasycenia, która powoduje przeniesienie zakresu purpurowych czerwieni, których wcześniej nie można było wyświetlić i wydrukować do zakresu głębokich błękitów, które można wyświetlić. Można również wykonać sekwencję kroków w celu edycji, które tymczasowo powodują powstanie skrajnych kolorów nienadających się do drukowania, a następnie przywrócić je do zakresu odpowiedniego do drukowania (powiedzmy uwydatnić całe nasycenie kolorów, a następnie w określonych obszarach je cofnąć). Wszystkie te dodatkowe kolory pozwalają uzyskać taki efekt bez eliminacji różnic między kolorami na obrazie. Z użyciem przestrzeni ProPhotoRGB wiążą się jednak pewne niedogodności: aby uniknąć podziału na przedziały, należy pracować w trybie 16-bitowym, co powoduje dwukrotne zwiększenie rozmiarów plików, ilości wymaganej pamięci oraz czasu przetwarzania działania. Większość działań w programie Photoshop jest dostępnych w trybie 16-bitowym, ale wiele opcji filtra kreatywnego nie jest dostępnych.

Przestrzeń AdobeRGB może przedstawiać więcej kolorów niż sRGB — tj. również więcej kolorów nasyconych niż mogą wydrukować drukarki atramentowe. Ten profil jest najbardziej odpowiedni dla drukarek średniego zakresu. Jeśli planujesz drukowanie obrazów na drukarce atramentowej, być może zdecydujesz się użyć AdobeRGB jako przestrzeni roboczej. W tym celu w oprogramowaniu aparatu cyfrowego lub skanera włącz funkcję tworzenia plików AdobeRGB, ustaw ustawienia wyjścia w programie Adobe Camera Raw na tworzenie plików AdobeRGB lub w przypadku tworzenia dokumentów od początku w programie Photoshop, wybierz opcję AdobeRGB w oknie podręcznym Profil kolorów w sekcji ustawień zaawansowanych w oknie dialogowym Nowy dokument.

Przestrzeń sRGB może przedstawiać mniej kolorów niż AdobeRGB, ale wiele z nich można drukować na drukarkach atramentowych. Ten profil jest najlepszy dla drukarek wielofunkcyjnych (które zawierają skaner i/lub faks). W przypadku używania przestrzeni sRGB, niektóre bardziej nasycone kolory, które można przechwycić za pomocą aparatu cyfrowego lub skanera i wydrukować przy użyciu drukarki, nie będą nigdy widoczne. Jednak przestrzeń sRGB obejmuje większość kolorów na większości obrazów. Większość monitorów podłączonych do Internetu nie ma żadnych funkcji zarządzania kolorami, ale ma profile urządzeń zbliżone do sRGB i wiele usług drukowania w trybie online wymaga do drukowania plików, które mają profil roboczy sRGB. Oznacza to, że aby można było opublikować pliki w Internecie lub wysłać je do takiego serwisu internetowego, należy użyć przestrzeni roboczej sRGB lub przekonwertować plik do sRGB przed opublikowaniem lub wysłaniem go. Dokument można przekonwertować do sRGB, wybierając kolejno opcje Edytuj >Konwertuj do profilu i wybierając pozycję sRGB w oknie Przestrzeń docelowa (pozostaw inne ustawienia bez zmian) lub zaznaczając pole wyboru, Konwertuj do sRGB w oknie dialogowym Zapisz do pokazania w Internecie i na urządzeniach podczas zapisywania pliku JPEG dla sieci Web.

Wskazówki dotyczące poprawy jakości wydruków w kolorze:

Poniżej przedstawiono podstawowe wskazówki dotyczące zarządzania kolorami (najważniejsze są pierwsze dwie):

Skonfiguruj odpowiednie i spójne środowisko oświetleniowe dla monitora używanego do edycji.

• Idealny jest niski poziom oświetlenia, które nie zmienia się zbytnio w zależności od pory dnia i nie obejmuje źródeł światła, które pada bezpośrednio na ekran (kiedy ekran jest wyłączony na ekranie nie powinno odbijać się światło ani jasne przedmioty). Z drugiej strony w najgorszej możliwej konfiguracji światło słoneczne świeciłoby na monitor rano i na twarz po południu.

Profiluj i kalibruj monitor mniej więcej co 6 miesięcy.

• Nawet najtańsze najmniej nowoczesne kalibratory do monitorów (poniżej 150 USD) pozwolą uzyskać dokładniejsze i bardziej spójne rezultaty niż funkcje kalibracji oprogramowania wbudowane w systemach operacyjnych macOS i Windows. Z kolei te umożliwią uzyskanie lepszych wyników niż w przypadku całkowitej rezygnacji z kalibrowania monitora.

Bez względu na użytą metodę wynikiem będzie profil monitora z takimi ustawieniami. Przy kolejnym uruchomieniu programu Photoshop zostanie użyty nowo utworzony profil. Nie zmieniaj ustawień monitora po jego profilowaniu — szczególnie jasności, kontrastu lub ustawień kolorów. Jeśli zmienisz ustawienia lub znacząco zmienisz środowisko oświetleniowe, musisz powtórzyć proces profilowania.

Wbudowane ekrany laptopów nie nadają się idealnie do uzyskania dobrego dopasowania kolorów za pomocą wydruków.

• Dobre zarządzanie kolorami wymaga monitora, który został wyprofilowany; jego kontrolki muszą być ustawione w taki sam sposób, jak podczas tworzenia profilu. Ekrany laptopów mogą być bardziej niejednolite (w różnych częściach ekranu mogą być różne kolory i jasność) niż wysokiej jakości monitory komputerów i mają ustawioną bardzo dużą jasność i/lub jasność jest automatycznie zmieniana w zależności od światła otoczenia. Jest to wspaniałe rozwiązanie w przypadku przeglądania sieci Web w jasnym świetle w kawiarni, ale wydruki będą zawsze ciemne — lub co gorsza, czasami będą w porządku, czasami będą trochę zbyt ciemne, a czasami o wiele za ciemne
• Jakość ekranów laptopów uległa jednak znacznej poprawie w ciągu ostatnich kilku lat. Jeśli planujesz użyć ekranu laptopa do edycji obrazów do wydrukowania i jeśli urządzenie do kalibracji lub wbudowane oprogramowanie nie wskazuje określonego poziomu jasności, spróbuj ustawić mniej więcej jedną trzecią lub połowę z maksymalnego poziomu jasności. Za każdym razem, gdy edytujesz obrazy, zresetuj ekran do tych ustawień, w przeciwnym razie doświadczysz frustracji na skutek złych i nieprzewidywalnych wyników.
  

Nie używaj taniego papieru do drukarki atramentowej

• Wybrany papier robi ogromną różnicę. Wszystkie drukarki atramentowe dają bardzo słabe wyniki na „zwykłym” lub typowym papierze fotograficznym do drukarek atramentowych. Należy używać papieru specjalnie przygotowanego do wydruków fotograficznych i artystycznych przez producenta drukarki lub specjalistycznego wytwórcę papieru. Papier fotograficzny i artystyczny jest dostępny między innymi z gładką matową, teksturowaną matową lub półbłyszczącą powierzchnią, a także z pełnym połyskiem lub błyszczącą, metaliczną powierzchnią. Papiery różnią się znacznie gamą kolorów i zakresem jasności, a różne typy powierzchni mają ogromny wpływ na jakość i wygląd wydruku w zależności od warunków oglądania. Najbardziej podstawowy wybór to lśniąca (błyszcząca) powierzchnia, która jest dostępna na wydrukach ekspresowych lub matowa (niebłyszcząca) powierzchnia, jak większość zdjęć, które widać na ścianach muzeum. W przypadku małych wydruków (4X6) do udostępnienia rozsądnym wyborem domyślnym jest błyszczący papier „premium” od producenta drukarki. W przypadku większych wydruków, zwłaszcza przeznaczonych do ekspozycji, warto wypróbować różne rodzaje papieru, aby przekonać się, co Ci najbardziej odpowiada. Po wypróbowaniu różnych rodzajów papieru większość osób decyduje się zazwyczaj na 1-3 rodzajów, których potem używają do większości projektów.

Upewnij się, że masz profile do kombinacji drukarki i papieru, które będą używane
(zrób to, gdy zaczniesz po raz pierwszy używać nowego rodzaju papieru do drukarki)

• Obecnie większość drukarek atramentowych — szczególnie tych przeznaczonych do obrazowania, a nie do użytku biznesowego — ma dość dobre profile do różnych typów papieru przygotowane przez producentów drukarek, które instaluje się razem z oprogramowaniem drukarki. Jeśli używasz papieru nowego rodzaju lub papier nie jest wytworzony przez producenta drukarki, musisz pobrać profil z witryny sieci Web producenta papieru lub z innego źródła.

Nie używaj taniego tuszu do drukarki atramentowej

• Tusz do drukarek atramentowych jest drogi, ale w przypadku drukowania małej ilości wydruków wysokiej jakości nie jest łatwo znaleźć tanią alternatywę dla tuszu producenta drukarki. Zachowaj tanie zamienniki tuszu na dokumenty do przetwarzania tekstu i arkusze kalkulacyjne zawierające grafikę. W celu zachowania wierności i spójności kolorów używaj tuszu oferowanego przez producenta drukarki lub specjalistycznego tuszu do obrazowania, np. produkowanego przez firmę Lyson (użycie tuszu specjalistycznego będzie również wymagać profili niestandardowych — profil drukarki jest charakterystyczny dla kombinacji drukarki, tuszu i papieru). Niedrogie marki tuszy przeznaczone do sprzedaży detalicznej stwarzają duże ryzyko uzyskania złych i zróżnicowanych efektów podczas odtwarzania kolorów oraz znacznego skrócenia trwałości wydruku.

Przygotuj środowisko oświetleniowe w pobliżu monitora odpowiednie do oglądania wydruków
(zrób to jednorazowo, gdy organizujesz przestrzeń roboczą komputera).

• W pobliżu monitora potrzebna jest przestrzeń, w której jest odpowiednie światło do obejrzenia wydruku — najlepiej, żeby przypominało światło, w którym wydruk będzie ostatecznie oglądany — najlepiej w pobliżu monitora, by mieć możliwość porównania widoku na monitorze z wydrukiem. Zasadniczo przestrzeń nie powinna być bezpośrednio narażona na światło słoneczne (w takich warunkach i tak byłoby trudno zobaczyć, co jest na monitorze) ani nie powinna znajdować się w całkowitej ciemności (co może wydawać się dobrym rozwiązaniem w przypadku patrzenia na monitor, ale nie pozwala na oglądanie wydruków). Często najlepiej jest nie trzymać wydruku zaraz obok monitora, ponieważ, jeśli w tej pozycji jest dobre światło do oglądania wydruku, prawdopodobnie od monitora odbija się światło, a to niedobrze. Idealnym rozwiązaniem jest położenie wydruku na biurku z boku.

Niezależnie od tego, jakie czynności wykona użytkownik, wydruki nie będą nigdy dokładnie takie same jak obraz na monitorze, ponieważ:

• Monitor wytwarza światło i wydruk światło odbija.
• Wydruk będzie wyglądać trochę inaczej w zależności od światła, w którym jest oglądany: będzie wyglądać inaczej w oświetleniu żarowym, fluorescencyjnym oraz jeśli jest pośrednio oświetlany światłem słonecznym.
• Na obrazach na monitorze oraz na wydruku nie wszystkie kolory są takie same, różny jest też zakres jasności od jasnego do ciemnego. Np. na monitorze najprawdopodobniej będą widoczne głębokie błękity i kolory czerwono-fioletowe, których nie można wydrukować na drukarce. Na monitorze są widoczne o wiele większe różnice jasności w zakresie od czarnego do białego niż po wydrukowaniu. Przy użyciu drukarki można prawdopodobnie wydrukować tony pośrednie oraz głębokie barwy błękitno-zielone oraz zielenie, których nie można wyświetlić na monitorze. Oprogramowanie do zarządzania kolorami modyfikuje wiele kolorów w dokumencie, aby uzyskać możliwie najlepszy ogólny efekt na poszczególnych urządzeniach. Nie polega to tylko na tym, by przedstawić kolory, które są zbyt nasycone na określonym urządzeniu i zastąpić je najbardziej zbliżonym kolorem, jaki można wyświetlić. Spowodowałoby to wyeliminowanie wszystkich szczegółów w kolorach na granicy możliwości urządzenia. Zamiast tego wiele kolorów jest nieznacznie modyfikowanych, aby zachować ogólny wygląd.

Użyj opcji korekty na ekranie, aby móc lepiej przewidzieć, jak będzie wyglądać wydruk (rób to w zależności od potrzeb lub za każdym razem przed wykonaniem wydruku)

• Jeśli monitor został poddany kalibracji, oznacza to, że to, co jest przedstawiane na ekranie w programie Photoshop, stanowi możliwie najdokładniejsze odzwierciedlenie dokumentu. Jeśli wtedy wydrukujesz dokument przy użyciu odpowiedniego profilu, zostanie wydrukowana najdokładniejsza wersja dokumentu, jaką można wydrukować za pomocą drukarki. Z powodu czynników podanych powyżej, kopie dokumentu będą zwykle różnić się od oryginału.
• Zamiast włączać w programie Photoshop funkcję wyświetlania na ekranie możliwie najdokładniejszej wersji dokumentu, można wyświetlić możliwie najdokładniejszą wersję tego, jak będzie wyglądać wydruk — z uwzględnieniem kolorów, których nie można wydrukować za pomocą drukarki oraz ograniczonego zakresu tonów (od ciemnych do jasnych), które można odwzorować za pomocą drukarki. Z powodu tych różnic widok korekty na ekranie (podgląd kolorów wydruku na ekranie) będzie zawsze ciemniejszy niż obraz oryginalny. Być może zdecydujesz się wykorzystać te informacje i zwiększyć kontrast lub nasycenie niektórych obszarów obrazu w celu wyrównania różnicy, ale oczywiście jeśli kolor nie jest wyświetlany, ponieważ nie można go wydrukować za pomocą drukarki, żadne operacje na pliku nie spowodują umieszczenia tego koloru na wydruku. Ten pogląd ma nadal ograniczenia spowodowane środowiskiem oświetleniowym oraz tym, że istnieją kolory, które można wydrukować za pomocą drukarki, a których nie można wyświetlić na ekranie. Pomoże jednak lepiej przewidzieć, jak będzie wyglądać wydruk niż opcja zwykłego wyświetlania („możliwie najlepszej wersji dokumentu”).

Aby wyświetlić widok korekty na ekranie dokumentu, wybierz kolejno opcje Widok > Konfiguracja korekty > Niestandardowa i ustaw elementy okna dialogowego w następujący sposób:

• Urządzenie do symulacji: Wybierz profil do kombinacji drukarki i papieru, którą chcesz poprawić.
• Zachowaj numery modelu RGB: Usuń zaznaczenie
• Zamiar renderowania: Percepcyjny lub względny barwny (zwykle nie widać między nimi dużej różnicy, ale wybrana opcja powinna pasować do opcji wybranej w oknie dialogowym Drukuj w przypadku drukowania dokumentu)
• Kompensacja punktu czerni: Zaznacz opcję
• Symuluj kolor papieru: Zaznacz opcję
• Symuluj czarny atramentowy: Zaznacz opcję

Następnie kliknij przycisk OK.

Te czynności powodują przygotowanie ustawień dla tej określonej kombinacji papieru i drukarki oraz włączenie funkcji korekty na ekranie. Aby włączać i wyłączać opcję korekty na ekranie dla tej konfiguracji, wybierz kolejno opcje Widok >Kolory korekty. Gdy opcja korekty na ekranie jest włączona, można wykonywać dowolne operacje edycji.