Praca z profilami kolorów

Do precyzyjnego i spójnego zarządzania kolorami niezbędne jest używanie dokładnych profilów ICC dla wszystkich urządzeń, które przetwarzają kolory. Nawet prawidłowo zeskanowany obraz może na przykład być nieprawidłowo wyświetlany na ekranie, jeśli nie ma precyzyjnego profilu skanera. Wynika to z różnic między skanerem a oprogramowaniem wyświetlającym ten obraz. Niewłaściwy sposób wyświetlania może z kolei prowadzić do zupełnie niepotrzebnych i czasochłonnych, a niekiedy wręcz destrukcyjnych „korekt” obrazu, który w rzeczywistości ma dobrą jakość. Dzięki dokładnemu profilowi skanera program do importowania obrazów jest w stanie zniwelować wszelkie różnice między skanerem i monitorem, a w konsekwencji wyświetlić kolory faktycznie zarejestrowane przez skaner.

System zarządzania kolorami korzysta z następujących typów profilów:

Profile monitorów opisują, w jaki sposób monitor odtwarza w danym momencie kolory. Profil monitora należy utworzyć w pierwszej kolejności, ponieważ na etapie projektowania szczególne znaczenie ma właściwy sposób wyświetlania kolorów. Jeśli wygląd kolorów na ekranie monitora nie odpowiada faktycznym definicjom kolorów w dokumencie, nie jest możliwe utrzymanie spójności kolorów.

Profile urządzeń wejściowych opisują, w jaki sposób poszczególne urządzenia wejściowe przechwytują lub skanują kolory. Jeśli cyfrowy aparat fotograficzny umożliwia wybór profilu, zaleca się wybranie profilu Adobe RGB. W przeciwnym razie należy użyć profilu sRGB (który jest domyślnym profilem większości aparatów). Zaawansowani użytkownicy mogą zmieniać profile w zależności od oświetlenia. W przypadku profilów skanera niektórzy fotograficy tworzą oddzielne profile dla różnych rodzajów skanowanych klisz.

Profile urządzeń wyjściowych opisują przestrzenie kolorów urządzeń wyjściowych, takich jak drukarki i maszyny drukarskie. System zarządzania kolorami na podstawie profilów urządzeń wyjściowych poprawnie konwertuje kolory dokumentu na kolory z zakresu barw odpowiednich urządzeń wyjściowych. Profil wyjściowy powinien ponadto uwzględniać konkretne warunki drukowania, na przykład typ papieru i rodzaj farby. Na przykład papier błyszczący nadaje się do drukowania innych zakresów kolorów niż papier matowy.Większość sterowników drukarek zawiera wbudowane profile kolorów. Przed nabyciem profilów niestandardowych warto wypróbować te profile wbudowane.

Profile dokumentów określają konkretną przestrzeń kolorów RGB lub CMYK danego dokumentu. Dzięki przypisaniu do dokumentu odpowiedniego profilu (oznaczeniu dokumentu) aplikacja może przekazać dalej dokładne dane o rzeczywistym wyglądzie kolorów w tym dokumencie. Na przykład R=127, G=12, B=107 to tylko zbiór liczb, które mogą być różnie interpretowane przez różne urządzenia wyświetlające. Jednak oznaczenie takiego dokumentu profilem Adobe RGB spowoduje, że podane wartości będą oznaczać konkretny kolor (konkretną długość fali); w tym wypadku będzie to odcień koloru fioletowego.    Przy włączonym zarządzaniu kolorami aplikacje firmy Adobe automatycznie przypisują do nowych dokumentów odpowiednie profile kolorów — profile są wybierane na podstawie opcji przestrzeni roboczej określonych w oknie dialogowym Ustawienia kolorów. Dokumenty bez przypisanych profilów są to dokumenty nieoznaczone. Zawierają tylko wartości liczbowe kolorów. Aplikacje firmy Adobe wyświetlają i edytują kolory nieoznakowanych dokumentów przy użyciu profilu bieżącej przestrzeni roboczej.

Informacje o kalibrowaniu i tworzeniu profilu monitora

Oprogramowanie do tworzenia i edycji profilów umożliwia zarówno kalibrowanie, jak i tworzenie profilów monitorów. Kalibrowanie monitora ma na celu dostosowanie go do określonego standardu; na przykład jeden ze standardów wyświetlania kolorów przewiduje, że temperatura punktu bieli musi wynosić 5000°K. Tworzenie profilu monitora polega na ustaleniu profilu opisującego sposób odtwarzania kolorów przez ten monitor.

Kalibracja monitora wymaga dostrojenia następujących ustawień obrazu:

Jasność i kontrast — poziom i zakres globalnej intensywności wyświetlania. Ustawienia te mają takie samo działanie, jak w przypadku zwykłego telewizora. W wyborze optymalnych ustawień jasności i kontrastu może pomóc narzędzie do kalibracji monitora.

Gamma — jasność półcieni. Wartości odcieni pośrednich (między bielą a czernią), które wyświetla monitor, układają się nieliniowo. Gdyby przedstawić je na wykresie, utworzyłyby krzywą, a nie prostą. Wartość Gamma odpowiada wartości takiego punktu na tej krzywej, który znajduje się dokładnie pośrodku między czernią i bielą.

Luminofory — substancje luminescencyjne, za pomocą których monitory kineskopowe emitują światło. Różne luminofory mają różne charakterystyki kolorów.

Punkt bieli — kolor oraz intensywność bieli możliwej do wyświetlenia na monitorze.

Kalibrowanie i tworzenie profilu monitora

Kalibrowanie monitora polega na dostosowaniu go do określonego standardu. Jeśli monitor jest skalibrowany, narzędzie do obsługi profilów umożliwia zapisanie profilu kolorów tego monitora. Profil opisuje sposób wyświetlania kolorów przez monitor — informuje o tym, które kolory może wyświetlać, a których nie. Określa także, w jaki sposób należy konwertować liczbowe wartości kolorów, aby uzyskać na ekranie pożądany efekt.

1. Upewnij się, że monitor jest włączony od co najmniej pół godziny. Jest to czas niezbędny do tego, aby monitor „rozgrzał się” i poprawnie odtwarzał kolory.
2. Upewnij się, że monitor może wyświetlać co najmniej kilka tysięcy kolorów. Najlepiej, aby był ustawiony na wyświetlanie milionów kolorów (24-bitową lub większą głębię kolorów).
3. Usuń wszelkie kolorowe wzorki z pulpitu. Ustaw pulpit na wyświetlanie neutralnych szarości. Jaskrawe lub intensywne kolory otaczające dokument zaburzają prawidłową percepcję barw.
4. Skalibruj monitor i utwórz jego profil, wykonując jedną z następujących czynności:
   • W systemie Windows zainstaluj i zastosuj narzędzie do kalibrowania monitora.
   • W systemie macOS użyj narzędzia do kalibrowania, które jest dostępne na zakładce Preferencje systemu/Monitor/Kolor.
   • Dla uzyskania najlepszych wyników należy skorzystać z oprogramowania i urządzeń pomiarowych, produkowanych przez specjalistyczne firmy. Użycie urządzenia do pomiaru kolorów w połączeniu z odpowiednim oprogramowaniem gwarantuje najbardziej dokładne profile, taki instrument może bowiem mierzyć kolory wyświetlane na ekranie bardziej precyzyjnie, niż ludzkie oko.

Uwaga: Parametry monitora pogarszają się z czasem, dlatego warto okresowo (na przykład co miesiąc) ponownie kalibrować monitor. W przypadku zbyt starego monitora dostosowanie go do przyjętych standardów może być trudne lub niewykonalne.

Większość programów do tworzenia profilów monitorów automatycznie nadaje nowemu profilowi monitora status profilu domyślnego. Instrukcje ręcznego przypisywania profilu do monitora można znaleźć w pomocy systemu operacyjnego.

Instalowanie profilu kolorów

Profile urządzeń są często instalowane podczas dodawania urządzenia do systemu. Dokładność takich profilów (określanych również jako profile wewnętrzne lub systemowe) jest różna dla poszczególnych urządzeń. Profile urządzeń można uzyskać od usługodawcy lub pobrać z Internetu; można też tworzyć własne profile, do czego są niezbędne odpowiednie narzędzia.

• W systemie Windows: Kliknij profil prawym przyciskiem myszy i wybierz opcję Instaluj profil. Profile można też skopiować profile do folderu WINDOWS\system32\spool\drivers\color.
• W systemie macOS: Skopiuj profile do folderu /Biblioteki/ColorSync/Profiles lub /Użytkownicy/[nazwa użytkownika]/Biblioteki/ColorSync/Profiles.

Po zainstalowaniu profilów kolorów trzeba ponownie uruchomić aplikacje firmy Adobe.

Osadzanie profilu kolorów

Aby osadzić profil kolorów w dokumencie utworzonym za pomocą programu Illustrator, InDesign lub Photoshop, należy wyeksportować ten dokument lub zapisać go w formacie obsługującym osadzanie profilów ICC.

1. Zapisz (lub wyeksportuj) dokument w jednym z następujących formatów: Adobe PDF, PSD (Photoshop), AI (Illustrator), INDD (InDesign), JPEG, Photoshop EPS, Large Document Format lub TIFF.
2. Zaznacz opcję osadzania profilów ICC. Dokładna nazwa i położenie tej opcji jest różna w różnych aplikacjach. Dodatkowe informacje można znaleźć w pomocy aplikacji firmy Adobe.

Osadzanie profilu kolorów (Acrobat)

Profile kolorów można osadzać w poszczególnych obiektach albo w całym pliku PDF. Program Acrobat dołącza odpowiedni profil — zgodnie z ustawieniami okna dialogowego Konwersja kolorów — do wybranej przestrzeni kolorów pliku PDF. Dodatkowe informacje można znaleźć w pomocy programu Acrobat w tematach dotyczących konwersji kolorów.

Zmienianie profilu kolorów dokumentu

Zmiana profilu kolorów dokumentu jest konieczna tylko w bardzo wyjątkowych sytuacjach. Wynika to z faktu, że profil kolorów jest przypisywany przez aplikację automatycznie (zgodnie z ustawieniami wybranymi w oknie dialogowym Ustawienia kolorów). Ręczna zmiana profilu kolorów jest więc konieczna tylko wtedy, gdy trzeba przystosować dokument do potrzeb innego urządzenia wyjściowego lub gdy trzeba skorygować efekt działania niepotrzebnej już reguły przetwarzania kolorów. Zmianę profilu powinni przeprowadzać tylko zaawansowani użytkownicy.

Profil kolorów dokumentu można zmienić jedną z następujących metod:

• Przypisanie nowego profilu. Wartości liczbowe kolorów dokumentu pozostają takie same, ale nowy profil może istotnie zmienić wygląd kolorów wyświetlanych na ekranie monitora.
• Usunięcie profilu, co powoduje, że dokument przestaje podlegać zarządzaniu kolorami.
• (Acrobat, Photoshop i InDesign) Konwertowanie kolorów dokumentu na przestrzeń kolorów innego profilu. Wartości liczbowe kolorów są zmieniane, tak aby zachować oryginalny wygląd kolorów.

Przypisywanie lub usuwanie profilu kolorów (Illustrator, Photoshop)

Wybierz polecenie Edycja > Przydziel profil.

Wybierz opcję i kliknij przycisk OK:

Nie zarządzaj kolorem w tym dokumencie — usuwa istniejący profil z dokumentu. Opcję tę należy zaznaczyć tylko wtedy, jeśli zachodzi autentyczna potrzeba wyłączenia funkcji zarządzania kolorami. Po usunięciu profilu z dokumentu wygląd kolorów jest określany przez profile z przestrzeni roboczej aplikacji.

Roboczy [model kolorów: przestrzeń robocza] — przypisuje profil przestrzeń roboczy do dokumentu.

Profil — umożliwia wybranie innego profilu. Aplikacja przypisuje nowy profil do dokumentu, jednak nie konwertuje kolorów na przestrzeń tego profilu. W rezultacie może nastąpić istotna zmiana wyglądu kolorów wyświetlanych na ekranie monitora.

Przypisywanie lub usuwanie profilu kolorów (InDesign)

1. Wybierz polecenie Edycja > Przydziel profile.
2. W obszarze Profil RGB lub Profil CMYK wybierz jedną z następujących opcji:

Odrzuć (użyj bieżącej przestrzeni roboczej) — usuwa istniejący profil z dokumentu. Opcję tę należy zaznaczyć tylko wtedy, jeśli zachodzi autentyczna potrzeba wyłączenia funkcji zarządzania kolorami. Po usunięciu profilu z dokumentu wygląd kolorów jest określany przez profile z przestrzeni roboczej aplikacji; profilu nie można będzie ponownie osadzić w dokumencie.

Przypisz bieżącą przestrzeń roboczą [przestrzeń robocza] — przypisuje profil przestrzeni roboczej do dokumentu.

Przydziel profil — umożliwia wybranie innego profilu. Aplikacja przypisuje nowy profil do dokumentu, jednak nie konwertuje kolorów na przestrzeń tego profilu. W rezultacie może nastąpić istotna zmiana wyglądu kolorów wyświetlanych na ekranie monitora.

3. Z każdym typem grafiki w dokumencie należy skojarzyć metodę konwersji kolorów. Dla każdego rodzaju grafiki można wybrać jedną z czterech standardowych metod konwersji kolorów. Można też skorzystać z opcji „Użyj metody konwersji ustawienia kolorów”, która powoduje uaktywnienie metody określonej w oknie dialogowym Ustawienia kolorów. Więcej informacji o metodach konwersji kolorów można znaleźć w pomocy.

Dostępne są następujące typy grafiki:

Metoda konwersji kolorów kryjących — ustawia metodę konwersji kolorów wszystkich elementów wektorowych (obszarów pokrytych jednolitym kolorem) w natywnych obiektach programu InDesign.

Domyślna metoda konwersji kolorów obrazu — określa domyślną metodę konwersji kolorów dla wszystkich obrazów bitmapowych umieszczonych za pomocą programu InDesign. Ustawienie to można przesłaniać dla poszczególnych obrazów.

Metoda konwersji kolorów po mieszaniu — określa metodę konwersji kolorów, które powstają w wyniku nakładania się przezroczystych fragmentów strony. Kolory te będą konwertowane na przestrzeń próby lub docelową przestrzeń kolorów. Opcji tej należy używać, jeśli dokument zawiera obiekty przezroczyste.

4. Aby wyświetlić podgląd efektów przypisania nowego profilu do dokumentu, wybierz opcję Podgląd i kliknij przycisk OK.

Konwertowanie kolorów dokumentu na inny profil (Photoshop)

1. Wybierz polecenie Edycja > Konwersja na profil.
2. W obszarze Przestrzeń docelowa wybierz profil kolorów, na który mają zostać przekonwertowane kolory dokumentu. Dokument zostanie przekonwertowany i oznakowany przy użyciu nowego profilu.
3. W obszarze Opcje konwersji określ mechanizm zarządzania kolorami, metodę konwersji kolorów, punkt czerni oraz opcje roztrząsania (jeśli są dostępne). (Zobacz Opcje konwersji kolorów).
4. Aby podczas konwersji spłaszczyć wszystkie warstwy dokumentu do postaci pojedynczej warstwy, zaznacz opcję Spłaszcz obraz.
5. Aby obejrzeć wynik konwersji w oknie dokumentu, wybierz opcję Podgląd.

Konwertowanie kolorów dokumentu na profil Wielokanałowy, Łącze do urządzenia lub Abstrakt (Photoshop)

1. Wybierz polecenie Edycja > Konwersja na profil.
2. Kliknij przycisk Zaawansowane. W obszarze Przestrzeń docelowa dostępne są następujące, dodatkowe typy profilów ICC:

Wielokanałowy — profile, które obsługują kanały o liczbie kolorów większej niż cztery. Są przydatne, gdy do drukowania używa się więcej niż czterech farb.

Łącze do urządzenia — profile, które dokonują przekształcenia bezpośrednio z przestrzeni kolorów jednego urządzenia na przestrzeń innego, nie używając pośredniej przestrzeni kolorów. Są przydatne, gdy wymagane są konkretne odwzorowania parametrów urządzenia (na przykład czerń 100%).

Abstrakcyjny — profile umożliwiające włączenie własnych efektów obrazu. Profile abstrakcyjne mogą przyjmować i generować wartości LAB/XYZ, co pozwala tworzyć własne tablice LUT w celu uzyskania oczekiwanego efektu specjalnego.

Uwaga: Profile kolorów Szary, RGB, LAB i CMYK są w widoku zaawansowanym sklasyfikowane w kategoriach. Natomiast w widoku podstawowym znajdują się one we wspólnym menu Profil.

3. Aby obejrzeć wynik konwersji w oknie dokumentu, wybierz opcję Podgląd.

Konwertowanie kolorów dokumentu na inny profil (Acrobat)

Aby przekonwertować kolory w dokumencie PDF, wybierz polecenie Narzędzia > Drukowanie >Konwertuj kolory. Dodatkowe informacje można znaleźć w pomocy programu Acrobat w tematach dotyczących konwersji kolorów.